Finlandiya’daki bir grup kutup ışığı (aurora) meraklısı, daha evvel bilim insanlarının keşfetmediği ya da sınıflandırmadığı yeni bir çeşit aurora keşfetti. ‘Kum tepeleri’ ismi verilen yeni tıp auroranın, dünyanın atmosferindeki gizemli katmana ait bilimsel araştırmalar için büyük bir kolaylık sağlayacağı düşünülüyor.
Webtekno’nun aktardığına nazaran, kum dorukları biçimindeki auroraların keşfi, meraklılarla bilim insanlarının iş birliğinin son örneği olarak kayıtlara geçti.
Hikâye, Facebook grubu Taivaanvahti’den bir küme aurora meraklısının Helsinki Üniversitesi’nden uzay fizikçisi Minna Palmroth ile temasa geçmesiyle başladı. Küme, Palmroth’tan farklı tipte auroraları ve gerilerinde yatan fiziği açıklayan bir saha kılavuzu oluşturmayı teklif etti.
Talebi kabul edip ‘Revontuli — Bongarin Opas’ isimli bir kılavuz yayınlayan fizikçiye Ekim 2018’de birebir küme bir kere daha başvurdu. Küme üyeleri bu sefer, Palmroth’un kılavuzunda bir auroranın eksik olduğunu söylüyorlardı. Durum nitekim de öyleydi çünkü aurora meraklıları yeni bir kutup ışığı keşfetmişlerdi.
Kum dorukları, sıradan auroralarda ortak olan ve ufukta dikey olarak uzanan ‘perdeler’den farklı olarak ufukta yatay olarak uzanan ‘parmaklara’ benziyor. Aurora avcıları, bu farklı özellik sayesinde yeni kutup ışığı cinsini ayırt etmeyi başardı. Kümenin Palmroth’a kılavuzdaki eksikliği belirtmesinden sonra, fizikçi farklı bölgelerde tıpkı anda kum doruklarının fotoğraflarını çekmek için harekete geçti.
Kum zirveleri, deniz düzeyinin 100 kilometre üzerindeki ince bir katmanda oluşuyor. Bilimi insanları, yeni tip auroranın ‘mezosferik sondaj’ denilen cinste bir atmosfer dalgası nedeniyle oluştuğunu ileri sürüyor. Auroranın keşfi, daha evvel dünyanın erişilmesi güç bir katmanını araştırabilmek açısından kıymet taşıyor. Bu bölge, hava müşahede balonları ve uçaklar için fazla yüksekte, uydular içinse fazla alçakta bulunuyor.
Kutup ışıkları ya da Kutup aurorası, Kutup bölgelerinde gökyüzünde görülen, yeryüzünün manyetik alanıyla Güneş’ten gelen yüklü parçacıkların etkileşimi sonucu ortaya çıkan doğal ışımalara verilen bir isim olarak öne çıkıyor. Kuzey enlemlerde bu tesir Aurora Borealis ya da kuzey ışıkları olarak da biliniyor.