Bazen birinin size palavra söylediğini anlamak zordur. Size karşı dürüst olup olunmadığını anlamak için o kişinin mimiklerine, el kol hareketlerine bakar yahut tutarsız bilgilerden çıkarım yapmaya çalışırsınız.
Hollandalı bilim insanları, birinin size palavra söyleyip söylemediğini anlamak için bir şeye dikkat etmenizi öneriyor: Detay eksikliği.
Kimi vakit kişinin davranışlarından palavra söyleyip söylemediğini anlayabilirsiniz fakat kelamlı olarak lisana getirilen tabirlerde kimi detaylar eksik ise o kişinin dürüstlüğünü sorgulayabilirsiniz. Bu bireylerin söylediklerindeki detay seviyesine odaklanmanın en âlâ taktik olduğu vurgulanıyor.
Independent’ın haberine nazaran, bilimsel mecmua Nature Human Behaviour’da yayımlanan araştırmada, deneye katılan şahıslar yalancı ve günahsız olmak üzere iki kümeye ayrıldı. Hatalı küme, bir dolaptan imtihan sorularını çalmakla görevlendirildi ve daha sonra bu hususta palavra söylemek zorunda kaldı. Pak küme ise sırf kampusta vakit geçirdi.
AYIRT ETMEK MÜMKÜN MÜ?
Soruların çalınmasıyla ilgili soruşturmada iki kümenin da sözüne başvuruldu ve bu tabirler başka bir iştirakçi kümesine izletildi. Bu iştirakçiler, hangi kümenin palavra, hangisinin hakikat söylediğini anlamaya çalıştı.
İlk olarak iştirakçilere rastgele bir ipucu kıymetlendirmekte özgür oldukları söylendi. Bunun sonucunda iştirakçilerin varsayımlarının neredeyse talihe dayalı olduğu tespit edildi.
Daha sonra da iştirakçilerden yer, kişi, vakit ve pozisyon üzere detaylara odaklanarak sözleri yine değerlendirmeleri istendi. Bu durumda palavraları gerçeklerden daha âlâ ayırt edebildikleri görüldü.
Denemelerden birinde, tüm ipuçlarını göz önüne alan iştirakçilerin yüzde 59 oranında muvaffakiyet gösterdiği saptandı. Yalnızca detaylara odaklanıldığında ise oran yüzde 66’ya yükseldi.