Doğu Akdeniz‘deki sondaj tansiyonuyla Kıbrıs‘taki çözümsüzlük kemikleşirken, tahlil yanlısı kimliğiyle 2015’te Kuzey Kıbrıs Cumhurbaşkanı seçilen ve 26 Nisan seçiminde yine aday olan Mustafa Akıncı, İngiliz The Guardian gazetesine mülakat verdi.
‘Ya acil tahlil ya kalıcı bölünme’
Kıbrıs Cumhuriyeti lideri Nikos Anastasiadis ile son olarak pazartesi günü tampon bölgedeki bir sanat standında biraraya gelmiş olan Akıncı, The Guardian’a yaptığı açıklamalarda, adil federal tahlil içeren bir muahedeye tez vakitte ulaşılmazsa, adadaki Türk ve Rum toplumlarının bölünmüşlüğünün kalıcı hale geleceği ihtarında bulundu.
İki taraf ortasındaki görüş ayrılıklarının her yıl giderek daha kemikleştiğini, bunun tekrar birleşme ihtimalini azalttığını belirten Akıncı, “Acele etmemiz lazım. Bu denli yıldan sonra bir dönüm noktasına, belirleyici bir ana geldik” vurgusu yaptı.
‘Ankara tarafından yutulup de facto Türkiye ili haline gelebiliriz’
Yarım asırlık bölünmüşlükten sonra tek işler tahlilin federal bir çatı altında yine birleşme olduğunu anlatan Kıbrıs Türk toplumu önderi, bu başarılamazsa, Kuzey Kıbrıs’ın daha fazla bağımlı hale geleceği ‘Ankara tarafından yutulabileceğini’ ve ‘de facto Türkiye vilayetine dönüşebileceğini’ lisana getirdi.
Diyaloğun yine başlaması konusunda temkinli optimistlik içinde olduğunu tabir eden Akıncı, 2017’de BM inisiyatifinde İsviçre’deki Crans-Montana’da yürütülen dörtlü müzakerelerin çökmesine atıfla “Tren Crans-Montana’da raydan çıktı. Bence daha gerçekçi ve karşılıklı kabul edilebilir bir yoldan tekrar başlattık” dedi.
‘Bölünmüşlük gençlerin zihinlerinde konsolide oluyor’
Kalıcı bölünmenin şartlarının yaratıldığını söyleyen Kuzey Kıbrıs Cumhurbaşkanı, “Her yıl fizikî, demografik ve ekonomik açıdan daha konsolide oluyor. Gençlerin zihinlerinde konsolide oluyor” diye konuştu. Kendi çocukları dahil daha genç nesillere kıyasla güneyde doğmuş olan kendisiyle eşinin Kıbrıslı Rumlarla daha duygusal ilgilerinin bulunduğunu anlattı.
The Guardian, Akıncı’nın cumhurbaşkanlığı seçimlerindeki mümkün rakiplerinden Başbakan Ersin Tatar‘ı “Güney’le uzlaşmayı reddeden ateşli Ankara yanlısı popülist, iki devletli tahlilden yana, Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın ve adanın dini-kültürel yapısını değiştirecek formda anakaradan gelen belgisiz sayıda yerleşimcinin güçlü dayanağına sahip” diye tanıttı.
İngiliz gazetesi, Erdoğan ile Akıncı ortasındaki gerginlikten çeşitli örnekler verdi.
‘Anavatan-yavruvatan değil, bağımsız ve kardeşçe’
The Guardian’a Erdoğan’ın Türkiye-Kuzey Kıbrıs ilgisini anavatan-yavruvatan diye tanımlamasına karşı çıktığını tekrarlayan Akıncı, “Ben bağımsız, kardeşçe bağlar istiyorum” derken, hükümetin faturalarını ödeyen Türkiye’ye ekonomik bağımlılığı azaltmak için daha fazla şey yapmaları gerektiğini belirtti. Bunu başarabilmek için de Güney’in takviyesine gereksinimi olduğunu lisana getirdi.
‘Laik, demokratik ve çoğulcu kimliğimizi korumak istiyoruz’
‘Kıbrıslı Türklerin kendilerine mahsus bir kimliklerinin olduğunu, bunun laik, demokratik ve çoğulcu bir kimlik olduğunu’ aktaran Akıncı, “Bunu korumak istiyoruz” dedi.
The Guardian, sivil toplum aktivistlerinin ‘Ankara’nın İslamcı tesirini yavaş yavaş artırma kampanyası yürüttüğünden yakındığını’, ‘bunun karakteristiğinin cami inşa etmek, Kuran kursları açmak ve müfredattan evrim kuramını çıkarmak olarak’ görüldüğünü kaydetti. Aktivistlerin ‘Türk ordusunun Kuzey Kıbrıs’ta tümden denetimi ele almasının düşük mümkünlük olduğu, ancak imkansız olmadığı’ görüşünü aktardı.
‘Türkiye’ye bağlanmak Türkiye’nin de çıkarlarına aykırı’
İngiliz gazetesinin ‘Kırım usulü ilhak ihtimali’ sorusunu ‘korkunç’ diye yanıtlayan ve ‘Türkiye’nin kendi çıkarlarına aykırı’ diye pahalandıran Akıncı, kendi vizyonunun tümüyle farklı olduğunu belirtti.
‘İkinci bir Tayfur Sökmen olmayacağım’
AB içinde birleşik Kıbrıs’tan kelam eden Kuzey Kıbrıs Cumhurbaşkanı, içişlerinde bağımsız, dış alakalarda Suriye’deki Fransız mandasına bağlı Hatay Devleti‘nin 1939’da referandumla Türkiye’ye bağlanmasını kabul eden Cumhurbaşkanı Tayfur Sökmen‘e atıfla “İkinci bir Tayfur Sökmen olmayacağım” dedi.
‘Boris Johnson müzakereleri yine canlandırabilir’
Kıbrıs’ta muahedeye varılmasının Doğu Akdeniz’de yükselen tansiyonu yatıştırabileceğinden kelam eden Akıncı, Osmanlı kökenleri olan Britanya Başbakanı Boris Johnson‘ın Ankara ile güzel münasebetlerini kullanarak Kıbrıs müzakerelerini tekrar canlandırması umudunu lisana getirdi.
The Guardian, Akıncı’nın yazın sondaj faaliyetlerinde Kıbrıslı Rumlarla Türklerin işbirliği yapmasını ve çıkarılacak doğal gaz-petrolden elde edilecek geliri paylaşmaları teklifini getirdiğini, Güney Kıbrıs Rum İdaresi’nin ise Ankara’nın Kıbrıs’ta tahlile ulaşılana dek tüm tarafların sondaj faaliyetlerini askıya alması teklifini reddettiğini hatırlattı.
İngilizlere ‘Siz de parçalanabilirsiniz’ uyarısı
Bu ortada Kıbrıs Türk toplumu başkanı, Britanya’nın AB’den çıkışı (Brexit) için de şu değerlendirmede bulundu:
“Alkışlarla karşılamadım, ancak hürmet göstermek zorundayız. Bundan sonra ülkenizi tek kesim olarak tutabilecek misiniz, bilmiyorum. Bunda hayli zorlanabilirsiniz.”
Kıbrıs Rum basını geniş yer ayırdı
Akıncı’nın cumhurbaşkanlığı seçimlerinde bağımsız aday olacağını açıkladığı konuşması ve The Guardian mülakatı, Kıbrıs Rum basınında geniş yer buldu.
Haravgi’de şu başlıklar yer aldı:
“Kıbrıs Sıkıntısına Kapsamlı Değinme- Akıncı Sorumluluk Yüklenmesi Oyununu Takip Etmeyeceğini Söyledi- İki Devlet Tahlili Nasıl Ortaya Çıktı- Türkiye’yle Alakalar Sağlıklı Bir Tabanda Bulunmuyor- Doğal Gaz İçin Üç Yol”
Alithia, “Mustafa Akıncı’nın Bahadır Açıklamaları- Türkiye’ye Bağlanmaya Karşı Uğraş İlan Etti- Kıbrıslı Türk Lider Mustafa Akıncı Türkiye’nin Boyunduruğu Altında Olmayı Kabul Etmediklerini İlan Etti- Linç Kültürüne Ait Mücadele” başlıklarını kullandı.
Fileleftheros, “Akıncı Tahlil Yahut Türkiye’ye Daha Fazla Bağımlılık İkilemini Ortaya Koyuyor – Linç Kültürü” başlığını attı.
Akıncı’nın The Guardian’a açıklamalarını öne çıkaran Politis, “Adil Federal Çözüm- Akıncı Sonraki Güne Ait Vizyonunu Açıkladı- Kıbrıs Türk Başkanı Gerek Adaylığını Açıkladığı Konuşmasında Gerek de Guardian’a Verdiği Demecinde Kıbrıs Probleminin Çabucak Çözülmesinin Acil Bir Muhtaçlık Olduğunu Söyledi” başlıklarını kullandı.