AK Parti Küme Başkanvekili Mehmet Muş, sistemik ehemmiyete sahip bankalara ‘önleme planı‘ yapma zaruriliği getirilmesi, finansal piyasalarda manipülatif ve yanıltıcı işlemlerin tanımlanması, vatandaşlara büyük ölçekli projelere ortak olma imkanı sağlanmasını da içeren kanun teklifini TBMM Başkanlığına sunduklarını bildirdi.
Teklifle ilgili olarak Dünya gazetesinin ulaştığı ilgi notu şu formda:
- 5411 sayılı Bankacılık Kanunu’nda memleketler arası en uygun uygulamalara ahenk sağlanması, Kanunun yürürlüğe girdiği 2005 yılından bu yana bankacılıktaki gelişime bağlı ortaya çıkan ihtiyaçların karşılanması hedefiyle Kanun değişikliği taslağı hazırlanmıştır.
- Değişiklikler, Basel Bankacılık Kontrol Komitesi tarafından yayımlanan standartları temel alan milletlerarası örnek uygulamalardan hareketle Türk bankacılık bölümünde yapısal kazanımlar elde edilmesini amaçlamaktadır. Kanun taslağı, düzenleme ve denetleme otoritesi tarafından belirlenen asıllarla bankalara mümkün problemlere karşı daha pro-aktif bir yaklaşım kazandırılmasını benimsemekte, şeffaflık ve risk idaresi standartlarını ileri taşımaktadır. İştirak, kalkınma ve yatırım bankacılığının geliştirilmesinin yanı sıra faktoring şirketlerinin kurumsal yapılarının güçlendirilmesi de amaçlanmıştır.
Katılım ve kalkınma- yatırım bankacılığının geliştirilmesi
- Değişiklikle, iştirak bankalarının çalışma prensiplerine uygun eser ve hizmet çeşitliliğinin artırılması, kalkınma ve yatırım bankacılığının geliştirilmesine uygun düzenleme çerçevesi oluşturulması hedeflenmektedir. İktisada katma bedel sağlamaya yönelik olarak kalkınma ve yatırım bankalarının da iştirak bankaları üzere faizsiz temele nazaran fon kullandırılabilmesinin önü açılmıştır. Bu formda kalkınma bankacılığının fonlama imkanları çeşitlendirilmiş olacaktır.
- Yurtdışındaki gelişmelere benzeri biçimde yeni faizsiz finansman formülleri kullanımının önü açılacaktır. Ayrıyeten, finansal piyasalardaki yeniliklerin eş vakitli takip edilebilmesi için Heyetin piyasalardaki bu gelişmelere uygun yeni fon kullandırma tekniklerini de belirlemesi için Kanunla yetkilendirilmesi önerilmektedir.
İzinsiz faaliyetlere karşı erişim yasağı uygulaması
- İzinsiz mevduat toplama, bankacılık faaliyetinde bulunma, banka ismini kullanma hadiseleri ile sıklıkla karşılaşılmaktadır. Müsaadesiz faaliyetlerin işlenmesinde kullanılan internet sitelerine erişimin engellenmesi vatandaşların mağduriyetinin önüne geçilmesi bakımından büyük ehemmiyet arz etmektedir. Değişiklikle, müsaadesiz bankacılık faaliyetlerine karşı erişim yasağı uygulamasının alınacak önlemler ortasına eklenmesi amaçlanmaktadır.
İdari para cezası fiyatlarının artırılması
- Öte yandan, bankacılık sektörüne ait memleketler arası uygulamalarda, ihlallerin giderilmesi yahut caydırıcılığın tesis edilmesini teminen Türkiye’deki mevzuat uyarınca belirlenen idari para cezalarına göre daha yüksek dengeli cezaların belirlendiği görülmektedir. Basel ilkeleri yerinde Kurum uygulamaları kapsamında ihlallerin sıklığı ve değeri dikkate alınmak suretiyle kâfi caydırıcılığın sağlanması ve ihlallerin engellenmesi ismine, kelam konusu değişiklikler yapılmıştır.
- En son Bankacılık Kanununun yürürlüğe girdiği 2005 yılında belirlenen ceza ölçüleri caydırıcı olabilmesi için günümüz kurallarına nazaran güncellenmiştir.
Finansal piyasalarda manipülasyon cezası
- 2008 küresel finans krizi sonrasında bilhassa büyük bankalar tarafından maliyetlerini azaltmak ve kârlılıklarını yükseltmek maksatlarıyla, piyasa bozucu süreçlere başvurulmuştur. Bunun sonucunda milletlerarası arenada bankalara çok yüksek fiyatlara ulaşan para cezaları uygulanmıştır.
- Türkiye’de ise 5411 sayılı Kanundaki idari para cezalarına ait husus kararları, yalnızca ilgili hususlara karşıtlığı yaptırıma tabi tutmaktadır. Münasebetiyle Kanunda unsur olarak tanımlanmamış konulara idari para cezası verilememektedir. AB direktifleri ve misal ülke uygulamalarında olduğu üzere finansal piyasalarda yaşanacak manipülatif hareketlere karşı idari para cezası uygulaması getirilmesi uygun görülmüştür.
Önlem planlarının sağlayacağı katkılar
- G-20 kararları ve Avrupa Birliği uygulamalarına uyumlu olarak sistemik kıymeti haiz bankaların tabiatıyla, faaliyetleri ve üstlendikleri risklerle uyumlu olarak gelecekte ortaya çıkabilecek olumsuz gelişmeler karşısında alacakları tedbirleri içeren planları hazırlayarak uygulaması öngörülmektedir. ABD, Japonya ve İngiltere’de olduğu üzere bankaların sağlıklı biçimde faaliyetlerini sürdürdükleri periyotta oluşturulması temel olan tedbir planları BDDK tarafından, daha pro-aktif bir kontrol sürecinin bir modülü haline getirilmek suretiyle değerlendirilecektir.
Risk kümeleri tarifine aktiflik kazandırılması
- Bankaların küme bazında kredi risklerinin takibinde kıymet taşıyan risk kümesi tarifi genişletilerek, risk kümelerinin Basel Bankacılık Kontrol Komitesi tarafından yayımlanan standartlar ile uyumlu olarak uygulanmasına yönelik asılların kontrol otoritesi tarafından belirlenmesi sağlanmaktadır.
Müşteri sırları, ferdî dataların korunması ve bilgi sistemleri
- Kanunda müşteri sırrı niteliğindeki bilgilerin ne olduğuna ait bir tanımlama yapılmadığı için müşteri bilgilerinin işlenmesi ve aktarılması konularında Kişisel Dataların Korunması Kanunu (KVK) kararlarının uygulanıp uygulanmayacağı konusundaki tereddütün giderilmesi amaçlanmaktadır. Bankacılık faaliyetlerine has olarak bankalarla müşteri bağlantısı kurulduktan sonra oluşan gerçek bireylere ilişkin şahsî datalar ve hükmî bireylere ilişkin bilgilerin müşteri sırrı haline geleceği netleştirilmekte, sır saklama yükümlülüğünden istisna tutulan haller haricinde müşteri sırrı ya da banka sırrı niteliğinde olan her türlü bilginin, yurtdışındaki üçüncü taraflar ile paylaşılması ya da bunlara aktarılması konusunda Konseye, ekonomik güvenliğe ait yapacağı kıymetlendirme sonrasında yasaklama getirme yetkisi verilmekte ve ayrıyeten bankaların faaliyetlerini yürütmede kullandıkları bilgi sistemleri ve bunların yedeklerinin yurtiçinde bulundurulması konusunda Şura, karar almaya yetkili kılınmıştır.
Bankaların fiyat ve kurul tarifeleri
- Bankaların kredi, mevduat, dış ticaret, transfer, nakit yönetimi ve kredi kartı üzere tüm faaliyetlerinden her ne isim altında olursa olsun aldıkları fiyat, masraf ve kurulların belirlenmesi tekrar düzenlenmektedir. Bahsin Merkez Bankası‘nın temel misyon ve yetkileri ile bağlı olduğu gözetilerek, Cumhurbaşkanına tanınan yetkilerin direkt Merkez Bankasına tanınması amaçlanmaktadır. Kredi ve mevduat dışında POS komiteleri, alternatif dağıtım kanallarından yapılan süreçler ile ilgili çok sayıda şikayet gelmesi nedeniyle başka süreçler de Kanun unsuru kapsamına alınmıştır.
