Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin ve birçok Afrika ülkesi devlet lideri yahut üst seviye yetkilisinin katıldığı 2. Rusya-Afrika Doruğu ve Ekonomik ve İnsani Forumu tamamlandı. Tepenin sonuç bildirgesinde tek taraflı yaptırımlara karşı çıkma, milletlerarası platformlarda Rusya ve Afrika ülkelerinin birbirini desteklemesi, Rusya’dan besin ve tahıl yardımı, işbirliklerini artırma, terörizmle gayret gibi birçok unsur yer aldı.
Forumun panel oturumunda konuşan Rusya başkanı Putin, Rusya’nın Afrika ülkelerinin borç yükünün azaltılmasına yönelik gayretlere katıldığını anlatarak bu bağlamda şimdiye dek 23 milyar dolarlık borcu sildiklerini kaydetti.
Putin bir dizi Afrika ülkesinin talebi üzerine onların gelişimi için yaklaşık 90 milyon dolarlık kaynak tahsis edeceklerini de bildirdi.
Rusya’nın her vakit sorumluluk sahibi besin eserleri tedarikçisi olacağını ve muhtaç ülkelere ve bölgelere sevkiyatlara devam edeceğini kaydeden Putin, en kısa müddette 6 Afrika ülkesine 25-50 bin ton tahıl göndereceklerini vurguladı. Putin, Afrika ülkelerine ticari imtiyazlar sağlama, çağdaş sanayilerin ve tarım bölümünün kurulmasında takviye sunma kelamı de verdi.
Putin in Escort Seferihisar uluslararası sisteme dair verdiği siyasi iletiler da dikkat cazipti.
Sömürge geçmişi bulunmayan aktörler Afrika da daha fazla alan kazanıyor
Peki dünyada bloklaşma artarken Afrika ülkelerinin Rusya ya olan yakınlaşması neden kaynaklanıyor
Afrika üzerine çalışan Şanghay Üniversitesi’nden Dr Hasan Aydın Seferihisar escort Afrika ülkelerinin sömürgeciliğin sona ermesinden bu yana birtakım hayal kırıklıklarının mevcut olduğunu belirterek şunları anlattı:
“Bunlardan biri dilek edilen ekonomik ve siyasi kalkınmanın gerçekleştirilememiş olması. Bu halk nezdinde de başkanlar nezdinde de kelam konusu oluyor. Afrikalı başkanların ve halkların bu hayal kırıklığı Batılı ülkelerine yönelik algılarına olumsuz yansıyabiliyor. Başka bir tabirle Afrika’daki kimi önderler ve halklar kelam konusu ekonomik ve siyasi kalkınma sorununun temelinde haklı olarak sömürgecilik geçmişini görüyorlar. Hâl bu türlü olunca bu ülkelerde Batı tersi bir telaffuz ve anlayış gelişiyor. Bu durum ise Rusya üzere sömürge geçmişi bulunmayan, Batılı olmayan ve Batılıların temel prensipleri çerçevesinde hareket etmeyen aktörlerin Afrika’da daha fazla alan kazanmasına yol açıyor. Sovyet devrinde birçok Afrika ülkesinin bağımsızlık çabasına verilen somut takviyeler de bu tarafta Rusya’nın elini güçlendiriyor. Yani bir nevi Afrika’daki kimi devletler ve halklar Rusya, Çin ve hatta Türkiye üzere ‘Batılı olmayan’ devletleri, kıtadaki ve ülkelerindeki Batı tesirini dengeleyebilecek bir öge olarak görüyorlar. Afrikalıların Rusya ile münasebetlerini artırma teşebbüsündeki temel etken bu biçimde düşünülebilir.”
Batılı aktörler Afrika ülkeleriyle ilgilerinde ast üst alakası kuruyor
“Öte yandan Afrika ülkelerine nasıl yaklaşıldığı da değerli. Batılı aktörlerin Afrika ülkeleriyle bağlarında ast-üst alakası kelam konusu olabiliyor. Öbür bir sözle bu aktörler Afrika ülkeleriyle olan siyasi ve ekonomik bağlarında demokrasi, insan hakları, düzgün yönetişim üzere kimi önkoşulları gündeme getirebiliyorlar. Emsal bir halde satılan bir savunma sanayi eserinin nerede kullanılıp nerede kullanılmayacağına dair de çeşitli kısıtlamalar getirilebiliyor. Bu elbette her vakit berbat bir şey değil. Lakin bu durum Afrika ülkeleri tarafından iç işlerine karışmak olarak algılanabiliyor. Öte yandan Rusya’nın dahil olduğu kıtada son periyotta tesirini gözle görülür halde artıran aktörler Afrika ülkelerine bu biçim önkoşullar getirmemeye çalışıyorlar. Bu Afrika ülkeleri açısından alakaları geliştirme noktasında daha tercih edilebilir bir durum. Yani işin temelinde bir ast-üst bağından çok eşit birer aktörmüşçesine davranılma hissi yatıyor. Son olarak, Rusya’nın Afrika ülkelerine kıyasla ekonomik, siyasi, askeri, teknolojik vb. taraflardan daha gelişmiş aktör olduğu kesin. Afrika ülkeleri kendi kalkınma arayışlarında Rusya’nın da bu alanlardaki deneyimlerinden faydalanmak istiyor. Bu durum da kıta ülkelerinin Rusya’yla ilgileri daha fazla geliştirme noktasında gayret göstermelerine yol açıyor.”
Afrika ülkeleri memleketler arası sistemdeki nüfuzlarını artırabilme noktasında Rusya dan faydalanabilir
Merak edilen bir öbür bahis da Rusya Afrika bağlantılarının gelişmesinin Seferihisar escort Bayan jeopolitik olarak neleri değiştireceği oluyor .
Dr Aydın , “Günümüzde milletlerarası siyasette tesirli olmak isteyen bölgesel ya da global bir aktörün Afrika’daki nüfuzunu kesinlikle artırması gerekiyor. Bu durum kıta ülkelerinin Afrika dışı aktörlere sunduğu birçok fırsattan kaynaklanıyor. Bu kapsamda düşünüldüğünde, Rusya-Afrika bağlarının gelişmesi milletlerarası bağlantılar sistemindeki Batı merkezli anlayışın kırılabilmesi noktasında tetikleyici bir fonksiyon üstlenebilir” diyerek şöyle devam etti:
“Nitekim bariz bir örnek olarak, Rusya’nın Ukrayna’daki savaştan ötürü Batılı devletler tarafından izole edilmeye çalışıldığı bir gerçek. Afrika ülkeleri ile artan bağlantılar Moskova’nın bu izole edilme durumunu aşması ya da en azından olumsuz tesirlerini azaltması noktasında elini güçlendiren bir öge olabilir. Öte taraftan Afrika ülkeleri de milletlerarası sistemdeki nüfuzlarını artırabilme noktasında Rusya’dan faydalanabilir. Bunun manası açık. Karşılıklı artan alakalar memleketler arası sistemdeki Batı tesirini kırma ve sistemi görece çok kutuplu bir hale getirme uğraşları noktasında hayli ehemmiyet arz ediyor. Lakin Afrika’da ve hasebiyle memleketler arası sistemde dengelerin değişmesi taraflar açısından kolay bir süreç değil. Bu süreç bilhassa Afrika ülkeleri açısından birtakım fırsatları olduğu kadar riskleri bünyesinde barındırıyor. Zira Fransa ve ABD üzere aktörlerin birçok Afrika ülkesinde esaslı varlıkları ve hasebiyle önemli çıkarları kelam konusu. Bu çıkarların ziyan görmesi sadece Rusya ile Fransa’yı ya da Rusya ile ABD’yi değil, Afrika ülkelerinin hükümetlerini de bahse mevzu klasik aktörlerle karşı karşıya getirebilir. Bu durum çeşitli Afrika ülkelerinde dışarıdan beslenen mümkün darbe teşebbüslerini, silahlı müdahaleleri ya da iç karışıklıkları tetikleyebilir. Hakikaten bunun örneklerini son vakitlerde görmekteyiz. Öte yandan yabancı askeri ögelerin Afrika ülkelerinde faaliyet göstermesi de işler bilakis döndüğünde bu Afrika ülkelerinin güvenliğinin ve istikrarının tehlikeye girmesi manasına gelebilir. Bu nedenle Afrika ülkeleri kendileri açısından fırsatları olduğu kadar riskleri de güzel kıymetlendirmeli.”
Birçok Afrika ülkesi BM deki oylamalarda Rusya nın karşısında yer almamayı tercih etti
Rusya ve Afrika ilgilerinin ekonomik ve siyasi olarak karşılıklı birçok avantajı bulunuyor. Dr. Hasan Aydın, bunları şöyle anlattı:
“Rusya ve Afrika ülkelerinin birbirlerine sunabileceği birçok şey var. Her ne kadar besine erişimde yaşanan mevcut krizler nedeniyle son devirde daha fazla ön plana çıksa da, tahıl sorunu bunlardan sadece biri. Örneğin, iki taraf memleketler arası forumlarda birbirlerini destekleyebilir. Rusya BMGK’daki veto gücünü kullanarak Çin’in vaktiyle Zimbabve için yaptığı üzere birtakım Afrika ülkelerinin aleyhinde gerçekleşecek atılımlarda önleyici bir rol üstlenebilir. Misal biçimde, Afrika ülkeleri de BM Genel Kurulu’nda sahip oldukları oy potansiyeliyle memleketler arası problemlerde Rusya’yı destekleyen bir tavır sergileyebilir. Aslında son periyotta Ukrayna konusunda BM gündemine getirilen konularda bunun kimi örneklerini gördük. Birçok Afrika ülkesi kelam konusu konularda ve hasebiyle oylamalarda direkt Rusya’nın karşısında yer almamayı tercih etti.”
Rusya Afrika nın en büyük silah tedarikçisi
“Bir öteki örnek olarak, Afrika ülkeleri Rusya’dan ekonomik, siyasi, askeri, teknolojik vb. alanlarda kalkınma takviyesi alabilir. Yani Rusya’nın bu alandaki deneyimlerinden faydalanabilirler. Çünkü günümüzde Rusya, Afrika’nın en büyük silah tedarikçisi. O denli ki, kendisinden sonra gelen Çin, ABD ve Fransa’nın Afrika’ya ihraç ettikleri toplam silah ölçüsü Rusya’nınkinden daha az. Bu noktada Rusya ekonomik olarak mevcut pazarını koruyabilir ve daha da genişletebilir. Afrika ülkeleri ise Rusya’nın savunma sanayi alanındaki deneyimlerinden daha fazla istifade etmeyi talep ederek bu alandaki kapasitelerini geliştirebilir. Böylelikle çeşitli istikrarsızlıklarla boğuşan bu ülkeler birçok güvenlik probleminin aşılması noktasında kayda bedel bir evre kat edebilirler.”
2022 de Rusya nın kıtadaki ülkelerle toplam ticaret hacmi 20 milyar dolar
“Öte yandan Afrika ülkeleri bir bütün olarak düşünüldüğünde ekonomik olarak da devasa bir pazar hüviyetinde. 2022’de Rusya’nın kıtadaki ülkelerle toplam ticaret hacmi 20 milyar dolar düzeylerindeydi. Kelam konusu ticaret hacminin son yıllarda artış göstermesi, elbet Rusya Afrika açısından olumlu bir gelişme. Lakin Rusya bu alanda Çin, Hindistan, ABD, Türkiye üzere Afrika’da rekabet halinde olduğu aktörlerin açık bir formda gerisinde kalmış durumda. Bu alandaki mevcut potansiyelin geliştirilmesi Rusya ile kıta ülkelerinin ticari münasebetlerine olumlu bir katkı yapabilir ve Moskova’yı Afrika’da daha nüfuzlu bir aktör haline getirebilir. Emsal biçimde, Afrika ülkeleri de Rusya’yla artan ticari bağlantıların ekonomik katkılarından faydalanabilir.”
Rus şirketlerinin petrol gaz ve madencilik üzere çeşitli alanlarda önemli yatırımları kelam konusu
“Benzer halde, çeşitli Afrika ülkeleri doğal kaynaklar açısından epey güçlü. Rusya’nın ise bu kaynakları çıkarma ve sürece noktasında on yıllardan gelen önemli bir birikimi ve deneyimi var. Çünkü Gazprom ve Lukoil başta olmak üzere kimi Rus şirketlerinin petrol, gaz ve madencilik üzere çeşitli alanlarda birçok Afrika ülkesinde önemli yatırımları kelam konusu. Ayrıyeten Rusya’nın; Sudan, Etiyopya, Nijerya ve Mısır üzere değerli Afrika ülkeleriyle nükleer santral muahedeleri var. Gelinen noktada Rus hükümeti ve şirketleri Afrika’daki doğal kaynaklar ve güç alanlarındaki varlığını çeşitlendirmeye ve genişletmeye çalışıyor. Bu durum hakkaniyetli mutabakatlar yapılabildiği takdirde her iki taraf açısından da karşılıklı bir kar kapısı oluşturabilir. Örneğin; Rusya’ya ekonomik kazanımlar ve Afrika’da daha fazla nüfuz getirebilir. Afrika ülkelerine ise güç kapasitelerini ve hasebiyle güçlü kaynaklarına karşın birçoğunun yumuşak karnı olan güce ulaşımlarını geliştirme noktasında kıymetli fırsatlar sunabilir.”