Meteoroloji Genel Müdürlüğü nün 2022 2023 Su Yılı 5 Aylık Alansal Kümülatif Yağış Raporu nun Escort bayan Şubat ayı datalarına nazaran Türkiye geneli 5 aylık yağışları son 63 yılın en düşük düzeyinde Yağışlar ülkenin tüm bölgelerinde mevsim normallerinin altında gerçekleşirken en yüksek düşüş Marmara ve İç Anadolu Bayan escort bölgelerinde gözlemlendi
Öte yandan 2022 nin Mart ayında İstanbul da barajların doluluk oranları neredeyse yüzde 90 ken mevcut durumda bu oran yüzde 37 düzeyinde Ankara nın barajları yüzde 30 doluyken Escort İzmir de ise bu oran yüzde 29 Bursa Valisi Yakup Canbolat yaptığı açıklamada kentin yalnızca 80 günlük suyu kaldığını da söyledi Çanakkale Belediyesi ise aldığı kararla su kullanımıyla ilgili kimi yasaklar getirdi. Tüm bunlarla birlikte Mart ayında Türkiye’de, bir evvelki ay büyük sarsıntıların yıkıma yol açtığı bölgelerde şiddetli sağanak yağışların tesiriyle sel de gerçekleşti. Uzmanlar ise şiddetli sağanak yağışların suyun depolanması konusunda olumlu bir tesir yaratmadığı kanaatinde. İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa Orman Fakültesi Toprak İlmi ve Ekoloji Anabilim Kolu Öğretim Üyesi Prof. Dr. Doğanay Tolunay, Türkiye’nin nasıl bir yaz geçireceğini, su tasarrufunun hangi yollarla sağlanabileceğini ve artararak devam eden çok hava olaylarını Sputnik’e anlattı.
Yağışlar baharda mevsim normallerine çıksa dahi barajların dolmasına yetmeyebilir
Türkiye de meteorolojik kuraklığın yanı sıra artık hidrolojik bir kuraklığın da kelam konusu olduğunu aktaran Prof Dr Tolunay “Önümüzdeki Mayıs sonuna kadar yağış durumuna, projeksiyonuna baktığımızda Meteoroloji Genel Müdürlüğü mevsim normalleri civarında bir yağış öngörüyor. Lakin son 3 yıldan günümüzde kadar önemli bir meteorolojik kuraklık kelam konusu. Bu meteorolojik kuraklığın uzaması tıpkı vakitte hidrolojik kuraklığa dönüştü. Ne demek bu hidrolojik kuraklık? Bizim suyu depoladığımız barajlarımızdaki su ölçüsü önemli olarak azaldı. Münasebetiyle önümüzdeki baharda da mevsim normallerinde yağış gerçekleşse dahi bu yağış barajlarımızın dolmasına yetmeyebilir. Bunun sonucunda da önümüzdeki yaz aylarında yeniden susuzluk problemiyle karşı karşıya kalabiliriz” dedi.
2023 El Nino yılı önümüzdeki yazın daha sıcak olmasını bekleyebiliriz
El Nino ve La Nina akıntılarının sıcaklıklara tesirinden bahseden Tolunay “2023 yılında La Nina akıntısı El Nino’ya dönüştü. 2023 El Nino yılı olarak biliniyor. El Nino yılları daha da sıcak geçiyor. Münasebetiyle önümüzdeki yazın sıcak olmasını bekleyebiliriz. 2022’de nispeten sıcaklıklar evvelki yıllara nazaran düşük gerçekleşmişti. Fakat 2023 yılında daha sıcak bir devir bizi bekliyor. Ek olarak El Nino yıllarında yağışlarda az da olsa artış görünüyor. Bu da şiddetli sağanak yağışlar halinde kendini gösterirse bölgesel olarak vakitleri değişmekle birlikte yeniden sellerle karşılaşabiliriz. Marmara Bölgesi’nde daha çok Mayıs-Haziran, Karadeniz Bölgesi’nde Temmuz-Ağustos, Ege ve Akdeniz’de ise sonbahar aylarında şiddetli sağanak yağışlar halinde yağışlarla müsabakamız mümkünlüğü var” diye konuştu.
Türkiye nin su tüketimi kuraklıktan bağımsız olarak her geçen yıl artıyor toplam tüketimin yüzde 71 i tarım kaynaklı
Su meselesinin yalnızca kuraklık ile ilişkilendirilmemesi gerektiğini söyleyen Tolunay “Kuraklıktan bağımsız ülke olarak su tüketimi her geçen yıl artan bir ülkeyiz. Son 10-12 yılda yıllık ortalama 1.5 milyar metreküp kadar su tüketimimiz artmış. Bu artışın da çok kıymetli kısmı bilhassa ziraî sulamada gerçekleşiyor. Ziraî sulamadaki su tüketimimiz her yıl 1 milyar metreküp civarında artıyor. Toplam su tüketimimizin yüzde 71’i ziraî kullanımdan kaynaklı. Bizim su problemimiz kuraklıktan bağımsız olarak, yağışlar mevsim normallerinde seyretse de bu su tüketimiyle ilerleyen yıllarda mevcut su varlıklarımızın insanların tüketimine yetmemesi mümkünlüğü hayli yüksek. Buna susuzluk ya da su gerilimi ismini verebiliriz. Kurak yıllarda bu su sorunu daha da fazla hissediliyor” sözlerini kullandı.
Tarımda yabanî sulamanın yerini damlama sulamanın alması sağlanmalı iklim ve toprak özelliklerine uygun eser yetiştirilmeli
Suyun en fazla ziraî üretimde kullanıldığı için bu alanda bir tasarruf sağlanması gerektiğini aktaran Tolunay şu tabirleri kullandı
En düzgün yağmur suyu hasadı suyun toprağa sızdırılmasıdır
Tolunay topraklardan organik husus içeriğinin yükseltimesi gerektiğini “Yine tarımda göz gerisi ettiğimiz şeylerden bir tanesi toprak kalitesi, verimliliği. Topraklarımızın organik husus içeriği son derece düşük. Toprakların organik husus içeriğinin yükseltilmesi, eğimli alanlarda tarımın teraslar üzerinde yapılması da suyun toprakta depolanmasını sağlayacaktır. Bu da bir çeşit yağmur hasadıdır. Ülkemizde yağmur hasadı denilince maalesef derelerin önüne barajlar yapmak ya da kentlerdeki binaların altına su depoları yapmak anlaşılıyor. En uygun yağmur suyu hasadı suyun toprağa sızdırılmasıdır. Eğimli alanlarda teraslar yapılarak su akışı engellenebilir. Tekrar bu alanlarda tek yıllık bitkiler değil, çok yıllık bitkiler yetiştirilebilir. Örtü bitkileri kullanılarak toprak yüzeylerinin çıplak kalması önlenebilir. Bu uygulamalar tıpkı vakitte suyun yüzeysel akışını engelleyerek sellerin oluşumunu da azaltacaktır” ifadeleriyle açıkladı.
Barajlardan meskenlere kadar olan iletim çizgilerindeki kayıp kaçak oranları düşürülmeli
Su tasarrufu yapılacak öbür alanları da kaydeden Tolunay “Tarım dışında son yıllarda endüstride de su tüketimi arttı. Su tüketen, su verimliliği düşük olan sanayi tesislerine mümkün olduğunca az yönelmemiz gerekiyor. Endüstrilerde de su verimliliği atık suyun tekrar kullanılması üzere tahliller üretilmesi gerekiyor. Kentlerde ise en büyük meselemiz İstanbul’da nispeten düşük olsa da öbür kentlerimizde barajlardan konutlara kadarki iletim sınırlarında kayıp kaçak su oranı çok yüksek. Birtakım vilayetlerde yüzde 50’leri bulabiliyor, İstanbul’da yüzde 20’nin altında. Bu kayıp kaçak su oranlarını da düşürmemiz lazım. Birebir vakitte kişisel olarak da mevsimin, iklimin yağışlı ya da kurak olup olmadığına bakmadan suyu her vakit daha az tüketmeye çalışmamız su tasarrufuna katkı sağlayacaktır” biçiminde konuştu.
Önümüzdeki yıllarda çok hava olayları artacak mı
Tolunay “İklim değişikliğinin muhtemel en tehlikeli tesirlerinden bir tanesi çok hava olaylarının sıklığında, müddetinde, tesir alanında artışlar formunda kendini göstermesi. Sıcak hava dalgaları, kuraklık, şiddetli yağışlar, fırtınalar ve hatta orman yangınları, heyelanlar, çığlar üzere çok hava olaylarının gelecekte daha da artmasını bekliyoruz. Bilhassa çok hava olayları için meteorolojide şöyle tanımlamalar vardır. Vakit bunlar daima gerçekleşir, 10 yılda bir görülen şiddetli hava olayları, seller, fırtınalar, 50,100 ya da 500 yılda görülen çok hava olayları formunda tanımlamalar vardır. Bunların sıklığı artacak. Örneğin 10 yılda bir görülen seller, bu müddet zarfında 2-3 kez görülmeye başlayabilir. Bu nedenle çok hava olaylarının gelecekte çok daha fazla karşımıza çıkacağını biliyoruz” dedi ve şunları ekledi:
