İki ülkeden birçok bakanın da yer aldığı Rusya-Çin müzakereleri, genişletilmiş formatta Pekin’de başlarken, Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin ve Çin Devlet Lideri Şi Cinping, başkentteki Büyük Halk Salonu’nda bir ortaya geldi.
Liderlerin heyetlerle birlikte görüşmeye katılması, akabinde birebir görüşmelerde bulunması beklenirken, Putin, Şi’nin davetlisi olarak ziyaret ettiği Tek Nesil, Tek Yol Forumu’nda konuşma yapmıştı.
Ticaret cirosunda büyüme
Müzakerelerin basına açık birinci kısmında konuşan Putin, Çinli mevkidaşı ile yaptığı görüşmede, Rusya ve Çin ortasındaki ticaret hacminin daha evvel belirlenen 200 milyar dolarlık gayesi aşacağını vurgularken, “Daha evvel bu yıl 200 milyar ticaret hacimlerine ulaşma maksadımızdan bahsettik. Dün geceki tahlilimize nazaran esasen 200 milyar dolara ulaştık. Bu takvim yılı içinde belirlediğimiz çıta muhakkak aşılacaktır” diye konuştu.
Yakın koordinasyon
Rus önder, mevcut şartlarda dış siyasette yakın uyumunun talep edildiğine dikkat çekerken, Rusya ve Çin’in bu formda işbirliği inşa ettiğini kaydetti.
Ayrıca Çin’in 10 yıl evvel ortaya attığı tarihi İpek Yolu ülkeleri ortasında geniş iş birliğinin geliştirilmesi Çin Devlet Başkanı Şi’ye hitap ederek, “Çin, sizin liderliğiniz altında çok başarılı projelere imza atıyor. Sizin isminize ve bu geniş etkileşime dahil olan herkes ismine çok memnunuz, zira herkes bundan faydalanıyor” sözlerini kullandı.
Putin, Çin Halk Cumhuriyeti’nin 74. Kuruluş Yıldönümü vesilesiyle Rusya’nın ‘tüm Çinli dostlarını’ tebrik ettiğini de kaydederek, “Gelecek yıl hem ülkeniz hem de ülkelerimiz ortasındaki diplomatik ilgiler açısından da bir yıldönümü yılı olacak” diye ekledi.
Müzakerelerde kelam alan Şi Cinping, Putin’e ‘kadim dostum’ diye hitap ederken, Rusya ve Çin önderleri sayesinde iki ğlke ortasında güçlü bağlantılar kurulduğuna dikkat çektiği konuşmasında, “2013’ten bu yana 42 toplantı yaptık, yeterli iş bağlantıları ve güçlü dostluklar kurduk. İki ülkenin karşılıklı siyasi inancının giderek derinleştiğini ve stratejik etkileşimin yakın ve tesirli olmaya devam ettiğini görüyoruz” sözlerine yer verdi.
Şi, bu yıl üçüncüsü düzenlenen Milletlerarası İşbirliği Forumu ‘Tek Nesil – Tek Yol’a iştiraklerinden ötürü Putin’e teşekkür ederek, “İki tarafın kıymetli diplomatik aktifliklerine karşılıklı iştirak, uzun müddettir devam eden düzgün bir geleneğimizdir”diye ekledi.
‘Rusya ile milletlerarası adaleti savunmaya hazırız’
Şi, ülkesinin milletlerarası adaleti savunmak ve dünya çapında barış ve refahı teşvik etmek için Rusya ile çalışmaya hazır olduğunun da altını .çizdiği konuşmasında, şu tabirlere yer verdi:
“Çin, genel tarihi eğilimi açıkça anlayarak, dünya gelişiminin istikametini takip ederek ve her vakit iki ülke halklarının temel çıkarlarına güvenerek, ikili işbirliklerini yeni içerikle istikrarlı bir biçimde zenginleştirmektedir. Ve Rusya ile bu hususta birlikte çalışmaya, memleketler arası adaleti, tarafsızlığı müdafaaya ve dünyanın genel kalkınmasını destekleme sorumluluğunu unutmadan müşterek işbirliklerine hazırdır.”
Putin, çok geniş bir heyetle Çin’de
Putin, 17-18 Ekim tarihlerinde bu yıl üçüncüsü yapılan Tek Jenerasyon, Tek Yol Forumu’na katılıyor. Rusya Devlet Lideri, Çin Devlet Lideri Şi Cinping ile genişletilmiş ve dar bir formatta ikili görüşmeler yapıyor.
Oldukça kıymetli olarak görülen Forum’a Vladimir Putin’in yanında birçok üst seviye bakan da eşlik ediyor. Heyette, Başbakan Yardımcıları Aleksandr Novak ve Dmitriy Çernışenko, Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Ekonomik Kalkınma Bakanı Maksim Reşetnikov, Maliye Bakanı Anton Siluanov, Ulaştırma Bakanı Vitaliy Savelyev, Merkez Bankası Lideri Elvira Nabiullina, Federal Askeri-Teknik İşbirliği Servisi Direktörü Dmitriy Şugayev ve Rusya Demiryolları Genel Müdürü Oleg Belozerov yer alıyor.
Rus iş dünyasını ise Sberbank Lideri German Gref, VTB Başkanı ve İdare Şurası Lideri Andrey Kostin, Novatek Başkanı Leonid Mihelson, Rosatom CEO’su Aleksey Lihaçev, Rosneft CEO’su İgor Seçin, Volga Group sahibi Gennady Timçenko ve VEB.RF Başkanı İgor Şuvalov temsil ediyor.
Türkiye ve Rusya’nın rolü: Tek Jenerasyon, Tek Yol Projesi nedir?
İlk defa 2013 yılında Çin Devlet Lideri Şi Cinping‘in Kazakistan ve Endonezya ziyaretlerinde gündeme gelen projenin 2014 yılında ise kara ve deniz yolu güzergahları belirlenirken, global kıymete sahip olan bu teşebbüs, bilhassa çok kutupluluğa yönelen ve Asya-Pasifik temelli Doğu eksenine geçiş yapan ülkeler ortasında giderek daha bedelli hale geliyor.
Çin tarafından başlangıçta ‘Tek Nesil Tek Yol’ (One Belt One Road- OBOR) olarak sunulan projedeki ‘kuşak’, İpek Yolu Ekonomik Jenerasyonu bağlamında Çin’den başlayıp Anadolu’dan geçerek Avrupa’ya uzanan kara ve demiryolu irtibatlarını ve altyapı projelerini, ‘Yol’ ise 21. yüzyıl Deniz İpek Yolu bağlamındaki Güney Çin Denizi’nden başlayıp Akdeniz’e uzanan deniz ticaret yollarını ve limanlarını içermişti.
2016 yılında ise projenin ismi ‘Tek Nesil, Tek Yol’daki ‘tek’ vurgusunun yerine daha kapsayıcı olması emeliyle ‘Kuşak ve Yol Girişimi’ olarak değiştirildi.
Projenin yaratılmasında değerli temel taşlardan biri olan Kadim İpek Yolu, Çin’den başlayarak Orta Asya’dan geçip Anadolu’ya ulaşan; buradan da Avrupa’ya kadar devam eden tarihin en değerli ticaret yollarından birisi olarak kabul edilirken, projenin Orta koridoru üzerinde bulunan Türkiye de epeyce stratejik bir pozisyona sahip durumda.
Bu projede yer alan Çin-Moğolistan-Rusya Ekonomik Koridoru da Çin’i Moğolistan üzerinden, bölgedeki güç arzını sağlayan dev oyuncu olan Rusya’ya bağlayan en kısa yol olarak ön plana çıkıyor.
Dünya Bankası tarafından hazırlanan rapora nazaran bu proje tamamlandığında, koridor boyunca geçen ulaşım mühletinin yüzde 12 azalması, ticaretin yüzde 2.7 ila yüzde 9.7 ortasında artması, katılan ülkelerin gelirlerinin ise yüzde 3.4 oranında yükselmesi öngörülüyor.
3 milyara ulaşan nüfusu ilgilendiren ve kıtalararası seviyede olan bu büyük proje Avrupa ve Asya ülkelerinin yanı sıra; projenin bir ayağı da Afrika’ya ulaşıyor.
Bu yıl üçüncüsü düzenlenen Tek Nesil, Tek Yol Forumu, Çin önderinin 10 yıl evvel duyurduğu ‘Kuşak ve Yol Girişimi’ çerçevesinde gerçekleşen memleketler arası bir forum kıymeti taşırken, bu düzeydeki birinci etkinlik 2017’de, ikincisi ise 2019’da gerçekleşmişti.
