Merkez Bankası Lider Yardımcısı Çetinkaya, ticari süreçlerde fiyat, masraf ve kurullara ait yapılan düzenleme hakkında açıklamalarda bulundu.
“Neden bu türlü bir düzenleme yapılmasına muhtaçlık duyuldu?” sorusu üzerine Çetinkaya, mevcut durumda bankaların ticari müşterilerinden farklı isimler altında fiyat, kurul ve masraf aldığını belirtti.
Çetinkaya, 2006/11188 sayılı Bakanlar Heyeti Kararı ve 6493 sayılı Ödeme ve Menkul Değer Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanun tarafından TCMB’ye tanınan yetki çerçevesinde bir bildiri ile bu alana bir düzenleme getirdiklerini söyledi.
Bankaların ticari müşterilerinden tahsil ettiği bu fiyatların karşılaştırılabilir olmaktan uzak olduğunu vurgulayan Çetinkaya, şunları söyledi:
“Burada vakit zaman çok fiyatlamalar ile karşı karşıya kalınıyordu. Artan müşteri şikayetleri üzerine bu bahiste bir düzenleme muhtaçlığı ortaya çıktı. Biz yaptığımız düzenleme ile bankaların ticari müşterilerine sundukları eser yahut hizmetler karşılığı alınabilecek fiyatların cins ve niteliklerini, azami ölçü ya da oranlarını ve bunlara ait standartları belirlemeyi hedefliyoruz. Özetle, burada temel amaç tahsil edilen fiyatların daha şeffaf, anlaşılır, öngörülebilir ve karşılaştırılabilir olmasını sağlamak.”
‘Tebliğ ile temel olarak üç mevzuda düzenleme yapıldı’
Çetinkaya, bankaların başka bankalar, finansal kiralama şirketleri, faktoring şirketleri ve finansman şirketleri ile Finansal Tüketicilerden Alınacak Fiyatlara Ait Tarz ve Asıllar Hakkında Yönetmelik kapsamında yer alan finansal tüketiciler haricindeki tüm gerçek yahut hukukî bireylere sunulacak eser ve hizmetler karşılığında alınacak fiyatları kapsadığının altını çizdi.
“Tebliğ ne üzere düzenlemeler getiriyor?” sorusuna Çetinkaya, şu karşılığı verdi:
“Tebliğ ile temel olarak üç mevzuda düzenleme yapıldığını söyleyebiliriz. İlk olarak, mevcut durumda, bankalar ticari süreçler için çok fazla sayıda kalem altında fiyat tahsil ediyor. Bu bildiri ile bankaların ticari müşterilerine ‘Ticari Krediler’, ‘Dış Ticaret’, ‘Nakit Yönetimi’ ve ‘Ödeme Sistemleri’ olmak üzere dört kategoride sundukları eser ve hizmetler karşılığında alınabilecek fiyatları 51 kalemle sonlandırdık. Bildirim bu 51 kalem için fiyat listesini içeriyor. İkinci olarak birtakım fiyat kalemlerine niceliksel yahut niteliksel sınırlamalar getirdik. Üçüncü olarak ise fiyatlandırmada şeffaflık sağlamak için bankalara bilgilendirme yükümlülüğü getirdik. Artık bankaların tüm fiyat kalemlerine ait azami tarife ve öteki aktüel bilgileri internet sitelerinde açık, anlaşılır ve kolay erişilebilir biçimde ilan etmeleri gerekiyor.”
Ürün ve hizmetler karşılığı alınabilecek ücretler
Çetinkaya, “Bankalar ticari müşterilerinden sadece bildirinin ekinde yer alan fiyatları mi alabilecekler?” sorusu üzerine, bildiri ekinde yer alan 51 kalemlik fiyat listesinin, bahsettikleri dört kategori kapsamındaki eser ve hizmetler için olduğunu söyledi.
Yani ticari krediler, dış ticaret, nakit idaresi ve ödeme sistemleri kategorileri kapsamında sunacakları eser ve hizmetler karşılığı alınabilecek fiyatları düzenlediklerini belirten Çetinkaya, “Bankalar bu dört kategori kapsamında sunulan eser ve hizmetler için bildiri ekinde yer alan fiyatlar dışında, üçüncü şahıslara ek bir masraf ödemesi kelam konusu olmadıkça, rastgele bir fiyat alamayacaklar” sözlerini kullandı.
Kredi tahsis, kredi kullandırım ve erken ödeme ücretleri
“Tebliğ, kredi tahsis, kredi kullandırım ve erken ödeme fiyatları üzere hususları nasıl düzenliyor?” halindeki soruya Çetinkaya, şöyle karşılık verdi:
“Bankalar, ticari müşterilerden kredi tahsis ve kredi kullandırım fiyatını farklı başka alabilecekler. Kredi tahsis fiyatları tahsis edilen limitin on binde yirmi beşini geçemeyecek. Kredi kullandırım fiyatı ise kullandırılan kredinin yüzde 1’ini geçemeyecek. Erken ödeme fiyatı konusunda ise bankalar kredinin bir ya da birden fazla taksit ödemesinin vadesinden evvel yapılması yahut kredi borcunun tamamının erken ödenmesi durumunda erken ödeme fiyatı tahsil edebilecekler. Ayrıyeten, ticari müşterinin kredinin tamamı için erken ödeme talebinde bulunması halinde bankalar bu talebi kabul etmek zorunda olacaklar. Bu durumda, ticari müşterilerden alınabilecek erken ödeme fiyatında de bir sınırlama kelam konusu. Buna nazaran ticari müşterilerden alınabilecek erken ödeme fiyatı, kalan vadesi 24 ayı aşmayan kredilerde yüzde 1’i, kalan vadesi 24 ayı aşan kredilerde ise yüzde 2’yi geçemeyecek. Bildiri öncesinde alınmış olan ticari kredilerin erken ödenmesi durumunda alınabilecek fiyatlar için de bu düzenleme geçerli olacak.“
Para transfer ücretleri
TCMB Lideri Çetinkaya, para transferine ait olarak banka müşterilerinin faydasına olacak kıymetli bir hudut getirildiğini belirtti.
Mevcut durumda yapılan transferlerde kanala yahut bankaya nazaran çok değişken fiyatlamalar olduğuna dikkati çeken Çetinkaya, “Düzenleme ile 1000 TL ve altındaki transferlerde EFT süreçlerinden alınabilecek fiyat taşınabilir bankacılık uygulamaları ve internet bankacılığı aracılığıyla yapılan süreçler ile tertipli ödemelerde 1 TL’yi, ATM’den yapılan süreçlerde 2 TL’yi, davet merkezi yahut şube üzere öbür kanallar ile yapılan süreçlerde ise 5 TL’yi geçemeyecek. Süreç fiyatının 1000 TL ile 50 bin TL ortasında olması halinde bu hudutlar sırasıyla 2 TL, 5 TL ve 10 TL olarak belirlendi. Süreç meblağının 50 bin TL üzerinde olması durumunda ise kelam konusu azami fiyatlar sırasıyla 25 TL, 50 TL, 100 TL olarak uygulanabilecek” sözlerini kullandı.
Çetinkaya, havale süreçlerinde ise en fazla bu sınıflandırmaya nazaran belirlenen fiyatların yarısının uygulanabileceğini lisana getirdi.
Tebliğde yer alan düzenlemelerin, 1 Mart 2020’den itibaren yürürlüğe gireceğini belirten Çetinkaya, “Ancak, 1 Mart 2020’den evvel kurulmuş kontratların bu tarihten sonra gerçekleştirilecek süreçleri için de bildirim kararları geçerli olacak” diyerek kelamlarını tamamladı.