Ev kiralarına yüzde 25 artırım sonunun 1 Temmuz’da son erecek olmasını fırsat olarak gören birçok konut sahibi, kiralık boş dairelerini emlakçılardan çekmeye başladı. Yeni bir düzenleme yapılmaması durumunda mesken sahipleri kira fiyatını evvelce olduğu üzere tüfe oranına nazaran belirleyecek.
Peki 2 Temmuz prestijiyle süreç nasıl işleyecek? İstanbul’daki kira artış oranı hangi düzeyde? Gayrimenkul Uzmanı Mustafa Hakan Özelmacıklı Milliyet’e konuştu.
Kira uyuşmazlıkları nedeniyle çok sayıda dava açıldı. 5 yılı dolduranlar için kira tespit davaları, 10 yılı dolduranlar için tahliye davaları arttı. Yeni uygulanmaya başlanacak arabuluculuk sistemi de bu sorunu gidermek ismine uygulamaya alınacak.
KİRALIK DAİRE BULMAK ZORLAŞACAK
Şimdiden temmuz ayında taban fiyata yapılacak artırımla ilgili çeşitli vaatleri duyuyoruz. Bu çeşit minimum fiyata ve benzerine yapılan artırımlarla kıyaslandığında kiralar düşük kaldı.
Kira artışları bu tıp problemlerle karşılaşırsa mal sahibi taşınmazı kiraya vermek hedefiyle gayrimenkulü elinde tutmayacak. Kiralık daire bulunması zorlaşacak.
‘12 AYLIK TÜFE ORTALAMASI YÜZDE 70 SEVİYESİNDE’
Piyasada TÜFE’nin 12 aylık ortalaması son bilgilere nazaran yüzde 70 düzeylerinde gerçekleşti.
Bu yüzde 70 şu anda artırım olarak yapılsa bile mevcut kiralardan düşük kalacaktır.
‘İSTANBUL’DA KİRA ARTIŞ ORANI YÜZDE 130 SEVİYESİNDE’
Örneğin Türkiye genelinde konut kiralarında artış oranı yüzde 100’ün üzerinde. İstanbul’da yüzde 130 düzeyinde. Kiralar son 1 yılda yüzde 130 düzeyinde arttı.
‘MAL SAHİBİ VE KİRACI UYUŞMAZLIKLARINI DÜZELTEBİLİR’
En azından mal sahipleri ve kiraların ortasındaki uyuşmazlığı bir nebze de olsa düzeltebilir.
Serbest piyasa iktisadında bu cins argümanlara kısıtlamalar getirilmesi daima piyasada farklı tedirginliklere neden oluyor.
Yapılacak regülasyonların toplumun muhtaçlıklarını ve taleplerini karşılayacak formda her iki tarafın faydasına geliştirilmesinde yarar var. Yalnızca kiracıların avantajına olacak bir düzenleme ile yapılması maalesef kesimde karşılık bulmuyor. Bu manada dava sayılarında artışı da görüyoruz.
Kiraların TÜFE’nin son 12 aylık ortalamasına geri dönecek olması tıpkı vakitte yeni yasama periyodunda arabuluculuk olması uyuşmazlıkları azaltır.
‘YILLIK KİRA KONTRATI YALNIZCA YENİLEME PERİYODUNDA YAPILIR’
Zaten bu kişinin artışı nisan ayındaysa temmuzda tekrar artırım yapmayacak. Piyasada şöyle yorumları da görüyoruz: Bu artırımlar temmuz ayında ortadaki farklar yansıtılarak yapılacakmış üzere bedellendiriliyor. Kira kontratları yıllık ise yalnızca yenileme periyodunda yapılır. Bu açıdan baktığımızda kira fiyatları ile alakalı artışların yasal oranda yapılabileceği gözleniyor.
Bu nedenle taraflar ortasında uzlaşma sağlanabilir görüşümüz var.
SON DEVİRDE BİLHASSA KONUT SATIN ALIMLARINDA İÇERİSİNDE KİRACI BULUNAN DAİRELERE YÖNELİK TALEP AZALDI. BUNUN SEBEBİ NEDİR?
Kiracılı taşınmazlar her vakit için satışta daha problemli taşınmaz çeşitlerini oluşturuyor. Zira bu taşınmaz çeşitleri yalnızca kiracının tahliyesi ile ilgili süreçte değil birinci etapta bu taşınmazı gösterirken meşakkat ile başlıyor. Kiracı taşınmazın satılması durumunda gereksinim nedeniyle tahliye durumunu kendisi açısından kullanabileceği için mümkün olduğunca taşınmazı göstermekten, bilgi vermekten çekiniyor.
‘YERİ ALMAK İSTEYEN TEDİRGİNLİK YAŞIYOR’
Bu yeri alıp aslında oturmak isteyen ve taşınmazla tasarruf etmek isteyenler tedirginlik yaşıyor. Muhtaçlık nedeni ile gayrimenkul alan şahıslar bu gayrimenkule taşınmak istiyorlar. Türkiye bilhassa son devirde kiralarla ilgili davalar arttığı için yargı müddetleri uzadı.
‘KİRACILAR MAL SAHİPLERİNDEN PARA İSTİYOR’
Kiracılar günün sonunda çıkış sürecini süratli gerçekleştirmek istemiyor. Mal sahiplerinden para isteyenler, taşınma yardımı ve ek kira yardımı isteyenler, satış bedellerinden hizmet bedeli isteyenlerle karşılaşılabiliyor.
‘BOŞ DAİRELER TERCİH EDİLİYOR’
Yeri alıp o dairede oturmak isteyenler en çok da bu taşınmaz tiplerinde boş daireleri tercih ediyor diyebiliriz.
PİYASADA DİKKATİNİZİ ÇEKEN GELİŞMELER NELER?
Özellikle sarsıntı öncesi yapılmış konutların ağır bir biçimde satışa çıktığını lakin müşteriler tarafından kâfi bir talep görmediğini, kiralık fiyatları açısından baktığımızda 99 zelzelesi öncesindeki binalarda kira fiyatlarının artık düşüş göstermeye başladığını, yeni daire fiyatlarında artışların hala gerek kiralıkta gerek satılıkta yükseldiğini, temel manada gayrimenkul bölümünde şu anda mevcut durumda finansman sorunu olduğunu, tüketicilerin krediye ulaşmakta zorluk çektikleri ve önümüzdeki periyotta de konut tarafındaki faizlerin bu çerçevede artacağını, konut alamayan tüketicilerin paralarını koruyabilmek maksadıyla öbür yatırım araçlarına yöneldiğini, hatta gayrimenkul yerine otomobil almaya çalışan yahut arsa almaya çalışan yatırımcıların olduğunu görüyoruz.
‘SEKTÖRDE YENİ DÜZENLEMELER GÜNDEME GELEBİLİR’
Seçim meçhullüğü nedeniyle yabancı yatırımcıların ülkeye ilgisinin azaldığını hatta bu noktada vatandaşlık başta olmak üzere birçok farklı hususta yeni düzenlemelerin bölümde gündeme geleceğini söyleyebiliyoruz.
