Türkiye’yi sarsan afetlerden sonra kentlerdeki yapı stoklarının zelzeleye dayanıklılığı gündemde yerini koruyor Kahramanmaraş ve Hatay Escort Maltepe merkezli sarsıntılar ve komşu ülke Gürcistan’da 12 Şubat’ta 4 4 ile 3 6 büyüklüğünde olan 2 zelzelenin bilhassa Rize ve Artvin’de hissedilmesi sonrası Karadeniz’de deniz tabanından geçen fay sınırında sarsıntı Maltepe Escort yaşanma mümkünlüğü da gündeme geldi Beklenen muhtemel Marmara zelzelesi nedeniyle tüm gözler İstanbul’a çevrilirken uzmanlar Karadeniz fayının zelzele riski taşıdığına dikkati çekti
2019’da hazırlanan Türkiye Zelzele Tehlikesi Haritası
‘TRABZON VE Maltepe Escort Bayan RİZE’DEKİ TÜM YAPILAR SARSINTI TEHLİKESİ ALTINDA’
Jeoloji Mühendisi Prof Dr Osman Bektaş Karadeniz fayının Bartın’da 1968 yılında 6 6 büyüklüğünde sarsıntı ürettiğini belirterek 2019 yılında yayınlanan Trabzon ve Rize’nin zelzele tehlikesi gerek mahallî idare gerekse toplum tarafından göz gerisi ediliyor anlaşılmıyor Bu hususta elimizden geleni yapmaya çalışıyoruz ancak maalesef o mevzuda da birtakım tenkitler alıyoruz Halbuki biz 1996 ile 2019 yıllarında yayınlanan zelzele tehlike haritaları ortasındaki farkı anlatmaya çalışıyoruz Bu fark nedir derseniz yeni haritada Trabzon’un sarsıntı tehlikesi 2 kat artmış Rize’nin de 3 kat artmıştır Bu artış 1996 yılında yapılan ve 23 yıl yenilenmeyen zelzele tehlike haritasından kaynaklanmıştır 23 yıl boyunca Trabzon ve Rize yöresinde inşa edilen yapılar bugünkü zelzele yönetmeliğine karşıttır ve zelzele tehlikesine açıktır Bu haritanın verdiği kıymetler yalnızca sağlam yer içindir Meğer bölgedeki yer hem dolgu hem heyelan hem de plaj kısımlarındadır Bu binalarla yapılar eski sarsıntı yönetmeliğine nazaran yapıldığı için Trabzon ve Rize’deki tüm yapılar sarsıntı tehlikesi altındadır Rize’nin 3’te 1’i zati dolgu alanı üzerindedir dedi
‘HARİTADAKİ YANLIŞLIK SIHHATSİZ YAPILAŞMANIN SEBEBİ OLDU’
Bektaş 1996 yılında hazırlanan haritada yanılgı yapıldığını öne sürerek Karadeniz kıyısına paralel giden Karadeniz fayı 1968 yılında 6 6 büyüklüğünde bir sarsıntı üretti ve o devirde kaza olan Bartın’ı yıktı Bartın’da yıkım olunca bu bölge o zamanki haritada ‘birinci derece sarsıntı bölgesi’ ilan edildi Karadeniz fayının yıkmadığı Trabzon ve Rize ise ‘dördüncü derece sarsıntı bölgesi’ yapıldı bu büyük bir yanlışlıktır Gerek Bartın gerekse Trabzon birebir sismik zonda bulunuyor Bartın ne ise Trabzon ve Rize de birebir derecede olmalıdır Bu yanlışlık 23 sene sonra değiştirildi 2019 yılında yayınlanan haritada bütün Karadeniz kıyısı muadil bir sarsıntı tehlikesine sahip oldu Bugün Trabzon ve Rize hangi zelzele çekincesine sahipse Bartın da aynısına sahiptir Bu yanlışlık 23 yıl boyunca Trabzon ve Rize’de sıhhatsiz sarsıntıya açık yapılaşmanın sebebi oldu Kesinlikle surette sarsıntı tehlike haritaları en az 5 yıl içinde yenilenmelidir Yenilenmeyen haritalar 23 yıl boyunca Trabzon ve Rize yöresinde dolgular ve kıyı üzerinde sıhhatsiz yapılaşmaya neden oldu ‘Trabzon sarsıntı bölgesi değildir’ algısı bugüne kadar herkesin de kabul ettiği sıhhatsiz bir yapılaşmaya neden oldu Bunun düzeltilmesi ortadan kaldırılması lazım diye konuştu
’50 YIL İÇİNDE TRABZON’DA OLABİLECEK ZELZELE BARTIN SARSINTISINA YAKIN OLABİLİR’
Karadeniz fay sınırında mümkün yaşanacak sarsıntıyla ilgili öngörüde bulunan Bektaş Deprem tehlike haritaları sarsıntının ne vakit ve nerede olacağını göstermez İstanbul’da zelzele beklerken Trabzon’da her an bir sarsıntı oluşabilir Sonuç olarak sarsıntının ne vakit ve nerede olacağını kimse bilmiyor Kestirimi vakit ve yer vermek gerekirse önümüzdeki 50 yıl içerisinde Trabzon’da olabilecek sarsıntı yüzde 90 olasılıkla 6 6 yani Bartın sarsıntısına yakın bir sarsıntı olur Yüzde 10 olasılıkla da bu zelzeleden daha büyük olma mümkünlüğü var Fakat bu 6 6 zelzele şiddeti ve yer sarsıntısı sağlam taban için geçerlidir AFAD der ki bizim verdiğimiz bu pahaların yanında mikrobölgelendirme çalışmaları yapmalısınız Yani heyelan alanları olgu alanlar dere yatakları ve zayıf tabanlar için farklı bir bölgelendirme yapmanız gerekir sözlerini kullandı
1996’da hazırlanan Türkiye Sarsıntı Tehlikesi Haritası
Prof Dr Bektaş Afet Bakanlığı kurulacaksa tüm lokal idarelerde de katiyetle ‘İl Afet Bilim Kurulu’ oluşturulmalı bu heyet yöneticileri bilgilendirmeli ve sarsıntı heyelan sel üzere afetlerin ziyanlarını en aza indirmek için sistemler geliştirmeli tavsiyesinde de bulundu
‘KARADENİZ FAYI GÖZ ARKASI EDİLMEMELİ’
Trabzon Karadeniz Teknik Üniversitesi’nde KTÜ bilim insanları da Gürcistan’daki zelzelelerin bilhassa Rize ve Artvin’de hissedilmesine ait yayımladığı ‘Karadeniz’in depremselliği’ bahisli bilgi notunda son 20 yılda Trabzon Rize ve Ordu açıklarında büyüklükleri 2 5 ile 4 5 ortasında değişen sarsıntılar yaşandığını belirtilerek Gürcistan’daki sarsıntılar Karadeniz fayının faal olabileceğini göstermektedir Bu nedenle bilhassa Karadeniz fayı göz gerisi edilmemeli denilmişti
