Mobbing sözü yeni yeni hayatımıza girmeye başlayan bir söz. Lakin yıllardır iş dünyasında eksik olmayan bir durum aslında. Genel olarak iş hayatında yaşanan baskıları mobbing olarak tanımlayabiliriz. Uyuşmazlık ve çatışmaların devam etmesi, hatta çatışmanın şiddetlenmesi ve akabinde çalışanın işten ayrılmasıyla devam eden süreci mobbing ile anlatabiliriz.
İlk ortaya çıkışı 1984 yılı
1984 yılında birinci sefer Prof. Heinz Leymann tarafından İsveç’te “İş Hayatında Güvenlik ve Sağlık” bahisli bir rapor kapsamında mobbing kavramına rastlandı. İş yerlerinde yahut topluluklarda muhakkak bir kişiyi amaç alıp, çalışmalarını sistemli halde engelleyen, huzursuz eden ve hatta yıldıran, gözden düşüren ya da dışlayarak devam eden usuller mobbing olarak tabir edilebilir.
Farklı kişiliklerde tesiri yıkıcı olabiliyor
Ruhsal ve fizikî psikolojiyi olumsuz istikamette etkileyen mobbing, her geçen gün çalışan hayatında yaygınlaşıyor. Mobbing uygulamalarının beklenmedik berbat sonuçları da ortaya çıkıyor. Nevrotik (çatışmacı) kişilik yapısına sahip olan ya da sessiz bireyler başkalarına nazaran daha fazla mobbinge maruz kalıyor.
İş ortamlarındaki yaratıcı ve başarılı bireyler de çoğunlukla mobbing ile karşılaşıyor. Birçok mobbing çeşidinden bahsetmek mümkün.
Mobbing çeşitleri neler?
Mobbing aksiyonlarının hepsi berbat niyetli. Ayrıyeten insanları mağdur eden bu mobbinglerin ortak noktaları da var. Mobbinglerin çeşitleri şu biçimde sıralanabilir:
- Sürekli suçlama ve tenkitte bulunmak
- Motivasyonu düşürmeye çalışmak
- Uygunsuz latifeler yapmak
- Sözlü ya da yazılı tehdit etmek
- Statüsünü küçümsemek
- Çalışanın misyonlarını yerine getirmesini zorlaştırmak
- Bir çalışan hakkında dedikodu yaymak
- Çalışanın işten ayrılmasını sağlamaya çalışmak
- Konuşurken kelamını kesmek
- Ofis içerisinde yerini ayırmak
- Yok saymak
- Lakap takmak
- Görmezden gelmek
- Kaba ve makus sözlerle rencide etmek
Tüm bu mobbing çeşitleri, kişinin çalışma motivasyonunu düşürmesinin yanı sıra çalışanların ruhsal ve fizikî psikolojilerini de berbat bir duruma getirir.
Mobbing’in tesirleri neler?
Mobbinge maruz kalan bireylerin mesleksel bütünlük ve benlik duygusu zedelenir. Ayrıyeten toplumdan soyutlanmasına ve itimat hissini yitirmesine neden olur.
Huzursuzluk, dehşet, kaygı ve utanç üzere hisleri da ağır formda tetikleyen mobbing, paranoya ve baş karışıklığına da neden olur. Ayrıyeten fizikî sıhhat problemlerinin ortaya çıkmasına da yol açar.
Mobbing nasıl ispatlanır?
Mobbinge uğradığını düşünen kişi öncelikle kendisine uygulanan davranışlarla ilgili açık kanıtlar toplamalı. Şahitler, maaş kesintisi varsa bordrolar, kamera kayıtları, e-mailler, kullanılan ilaç faturaları ve verilen işlerle ilgili doküman ve örnekler mobbingi ispatlamak için kanıt kararı taşıyabilir.
Mobbinge uğrayan kişi, gerekli kanıtları topladıktan sonra husus ile ilgili mercilere şikayet müracaatında bulunmalıdır.
Mobbinge maruz kalan kişi nereye başvurmalı?
Mobbinge uğrayanlar, mobbingi ispatlayacak gerekli kanıtları topladıktan sonra ilgili mercilere şikayet müracaatında bulunabilir.
Mobbinge maruz kalan şahıslar başta ALO 170 Çizgisi ile Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanlığı olmak üzere; TBMM, Anayasa Mahkemesi, Cumhurbaşkanlığı Bağlantı Merkezi (CİMER), Türkiye İnsan Hakları Kurumu, Kamu Denetçiliği Kurumu ve Kamu Vazifelileri Etik Kurulu’na müracaatta bulunabilir.
