Emeklilikte düşük aylık sorunu yaşanmaması için bordroların sistemli denetim edilmesi gerekiyor. Fiyatı eksik bildirilenler hizmet tespit davası açabilir. Davayı kazananın emekli aylığı artarken, beş yıl geriye dönük emekli aylığı farkı da alınabilir.
Sabah’ın haberine nazaran, EYT kapsamında 2 milyon şahsa aylık bağlanırken, 120 bin belge ise inceleniyor. Bu belgelerin içinde eksik prim, tescil sorunu, tekrarlanmış müracaatlar, bordro oyunları, yanlış meslek kodları üzere problemler da ortaya çıkıyor. Emekli aylıkları prime temel çıkarlar üzerinden hesaplanıyor.
Ücretle bordronun tıpkı olması gerekiyor
Aylığın düşük olmaması için alınan fiyatla bordronun birebir olması gerekiyor. SGK, bordro üzerinden prim kaçırılmasını, eksik kar bildirilmesini kayıt dışılığın bir alt başlığı olarak tanımlıyor. Fiyatın düşük gösterilerek prim kaçırılması, bir ay çalışan bir personelin bordroda 15 gün çalışılmış gösterilmesi üzere uygulamalara ceza kesiliyor. SGK, yararı evvelki aya nazaran azalan çalışanlara iletiyle ihtarda bulunuyor.
6 bin 707 lira ceza
Çalışanın maaşını düşük gösterip eksik prim yatıran, meslek kodunu yanlış giren, minimum fiyatlı gösterip kalan fiyatı elden veren patron hem ceza hem de tazminat ödemek durumunda kalır. “Sigortalı işe giriş, ayrılış bildirgesi, aylık prim, hizmet dokümanı düzenlenirken çalışanın meslek kodunun yanlış, eksik, yanlışlı girilmesi” halinde patrona idari para cezası uygulanıyor. Gerçeğe ters meslek kodu düzenleyene 1.341 lira, geçersiz bordro düzenleyene 6 bin 707 lira, işe girişi bildirmeyene 26 bin 829 lira, kayıt ibraz etmeyene 161 bin lira ceza kesiliyor. Eksik primlerin de yatırılması gerekiyor.
EYT’de çalışma mühleti dolmadıysa da aylık bağlama süreci tamamlanamıyor. Örneğin, işe 1999 yılında başlayan erkek çalışan emeklilik için gerekli süreyi gelecek yıl doldurabilecek. Uzun vadeli sigortada başlangıç yaşının 18 olduğunu da unutmamak gerekiyor. Bu yaştan evvel sigortalı olanların 18 yaşından itibaren hesaplama yapması gerekiyor.
