Duyu bütünleme, vücut ve etraftan gelen duyuları organize eden nörolojik bir bilgi süreci olarak biliniyor. Duyusal tertip sürecinde beynin daima olarak seçme, filtreleme ve gelişme özelliklerini kullandığını tabir eden İstanbul Gelişim Üniversitesi (İGÜ), Sıhhat Bilimleri Fakültesi, Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Bölümü’nden Dr. Öğr. Üyesi Gülşah Konakoğlu, bu sürecin davranış ve öğrenmenin temelini oluşturduğunu belirtti.
“Gündelik hayatta, çeşitli aktivitelerin manalı ve hedefine uygun formda gerçekleştirilebilmesi duyusal ahenk sayesinde sağlanıyor. Duyu bütünleme bozukluğu, duyusal girdinin beyinde uygun biçimde bütünleştirilememesi yahut düzenlenememesi sonucunda gelişim, bilgiyi sürece ve davranışta değişen derecelerde sorunlara yol açıyor” diyen Konakoğlu, şunları kaydetti:
“Yeterli duyusal ahenk ve işlemenin geliştirilmesinin öğrenme ve davranış için öncü oluyor. Duyusal ahengin fonksiyonsuz olması, performansı ve günlük aktivitelere iştiraki zorlaştırır. Beyin, duyusal bilgiyi tesirli bir biçimde işleyemediğinde davranışa da yansır ve öğrenme engellenir.”
‘Aşırı hassaslık, çok duyarsızlık…’
Duyu bütünleme bozukluğunun semptomları hangi duyunun etkilendiğine; bu duyunun nasıl etkilendiğine ve bozukluğun ciddiyetine bağlı olarak değişiyor. Bu bozuklukların bazen tek bazen de birden fazla duyu sisteminde görülebildiğini söz eden Konakoğlu, “Duyu bütünleme bozukluğunun 3 alt tipi mevcuttur. Bunlar; çok hassaslık, çok duyarsızlık ve duyu arayışıdır. Bu türlü durumlarda çocuklar sıradan bir uyarana, sıradan olmayan karşılıklar verebilir. Örneğin; çok hassas bir çocuk dokunulmaktan, kalabalık yerlerden ve gürültülü seslerden rahatsızlık duyabilir. Çok duyarsız bir çocuk ise gereğince duyu bilgisi alamadığından, sıradan bir beceriyi gerçekleştirebilmek için bile daha fazla uyarana ihtiyaç duyar. Dokunmaya ve hissetmeye karşı eğilimlidir” tabirlerini kullandı.
‘Ebeveynlere eğitim verilmeli’
Duyu bütünleme tedavisinde terapist, çocuğun duyu profiline nazaran aktiviteleri ve çevreyi düzenleyerek uygun davranışlar geliştirmesini sağlıyor. Bu tedavi sürecinde farkındalık yaratmanın çok değerli olduğunu belirten Dr. Öğr. Üyesi Gülşah Konakoğlu, “Ebeveynlere, çocuğun daha evvel algılanmayan tepkileri ve anlaşılamayan hisleri ile ilgili bilinçlenmeleri için eğitim verilmelidir. Duyusal ahengin kullanılmasıyla çocuklar, daha yüksek düzeylerde kaba motor ve ince motor marifetler sergileyebilirler. Tıpkı vakitte bu durum inançlarını artırabilir. Kendi kendinin denetimini daha yeterli yönetebilir ve dikkat mühletleri uzayabilir” diye konuştu.
