Avrupa’nın pek çok ülkesinde eşcinsel evliliklerin yasallaşması ve LGBTİ haklarının daha görünür olmasıyla, çocukların doğum evraklarında değişiklik için yapılan müracaatlar ve mahkemelere taşınan olayların sayısı da artıyor. Son olarak Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine (AİHM) taşınan iki hadisede karar açıklandı.
Almanya’da bayan olarak doğan ve cinsiyet değiştirerek erkek olan bir kişi, resmi dokümanlarda doğurduğu çocuğun babası olarak kaydedilmek istedi, lakin bu isteği Alman mahkemelerince reddedildi. DW Türkçe’nin haberine nazaran bunun üzerine O.H. isimli kişi, Avrupa İnsan Hakları Kontratının “özel hayata ve aile hayatına saygı” ile ilgili 8’inci hususunun ihlal edildiği teziyle AİHM’e başvurdu.
DOĞURDUĞU ÇOCUĞUN BABASI OLARAK KAYDEDİLMEK İSTEDİ
AİHM kayıtlarına nazaran 1982 doğumlu O.H. cinsiyet değiştirerek erkek oldu ve 2010’da mahkeme kararıyla ön ismini erkek ismi olarak değiştirdi. 2011 yılında da mahkeme kararıyla resmen erkek olarak tanındı. O.H., mahkeme kararının akabinde sürdürmekte olduğu hormon tedavisini kesti ve yine doğum yapabilecek hale geldi. 2013 yılında bir sperm bağışçısının spermleriyle gebe kalarak bir erkek çocuğu dünyaya getirdi. Lakin O.H. Nüfus Müdürlüğünde, isminin bebeğin annesi değil, babası olarak kaydedilmesini isteyince bu isteği reddedildi. Alman kanunları uyarınca doğum dokümanına cinsiyet değişikliği öncesinde kullandığı bayan ismiyle, bebeğin annesi olarak kaydedildi. Almanya’da mahkeme ve temyizden de sonuç alamayan O.H. mevzuyu AİHM’e taşıdı.
AİHM, açıkladığı kararda transseksüellerin cinsiyet değişikliği sonrasında annelik ve babalık kimliğini değiştiremeyeceğine hükmetti. Yeniden Almanya’da cinsiyet değiştirerek bayan olan bir trans birey, çocuğunun annesi olarak kaydedilmek istemiş, AİHM bu davada da isteği kabul etmeyen Alman mercilerini haklı bulmuştu. Bu davada müracaatçının talebinin kabul edilmesi durumunda doğum evrakında iki anne ismi bulunacaktı.
DOĞURAN KİŞİ ANNE, SPERMİ VEREN BABA
AİHM yargıçlarının oybirliğiyle aldığı kararda, doğum dokümanında çocuğu dünyaya getiren kişinin anne, spermleriyle yumurtanın döllenmesini sağlayan kişinin de baba olarak kaydedilmesi gerektiğine hükmedildi.
Alman mercilerinin bu istikametteki uygulamasının müracaatçıların kişilik haklarını ihlal etmediğini belirten AİHM, cinsiyet ve isim değişikliği sonrasında annenin daha evvel kullandığı bayan ismi ve babanın daha evvel kullandığı erkek ismiyle doğum dokümanına kaydedilmesinin de hukuka uygun olduğuna hükmetti.
Kararda, cinsiyet değişikliğinin çocuğun doğumu öncesinde ya da sonrasında gerçekleşmesinin değer taşımadığına da işaret edildi. AİHM yargıçları, Almanya’daki uygulamanın, ebeveynin, çocuğun ve toplumun faydası ortasında adil bir istikrar gözettiğine hükmetti.
