1 Nisan şakasının kültür tarihçilerine sunduğu bilmece, ona detaylı göndermelerin (ve merakın) fakat on sekizinci yüzyılda ortaya çıkmaya başlamasıdır. Fakat o vakitler, gelenek tüm kuzey Avrupa’da zati yeterli bir biçimde yerleşmişti ve çok eski bir tarih olarak kabul ediliyordu. Gelenek, yazılı kayıtlarda daha fazla yoruma yol açmadan bu kadar çok farklı Avrupa kültürü tarafından nasıl benimsendiği ise günümüzde hala merak konusu olmaya devam ediyor.
Habertürk’te yer alan habere nazaran, 1 Nisan Latifesi Günü’ne yapılan atıflar 1500’lerin başlarında bulunabilir. Bununla birlikte, bu birinci referanslar seyrekti ve meçhuldü. On altıncı yüzyılın sonlarında ve on yedinci yüzyılın başlarında yazan Shakespeare, Charles Dickens Jr.’ın dediği üzere, “genel olarak aptallardan zevk alan” bir müellif olmasına karşın, 1 Nisan Latifesi Günü’nden hiç bahsetmedi.
Geleneğin nasıl başladığına dair birçok teori öne sürüldü. Ne yazık ki hiçbiri çok da ilgi cazip değil. Bu nedenle, “1 Nisan latifesi yapma geleneğinin” kökeni, 1708’de olduğu kadar gizemli olmaya devam ediyor.
1 Nisan şakasının kökeni hakkındaki en tanınan teori, on altıncı yüzyılın Fransız takvim ıslahatını içeriyor. Teori ise şöyle: 1564’te Fransa Hükümdarı IX. Charles, takviminde ıslahat yaparak yılın başlangıcını Mart ayının sonundan 1 Ocak’a kaydırdı.
Daha evvel Avrupa’da yaygın olan yıl başlangıcı 25 Mart’tı. O vakitteki bağlantı kurallarıyla Charles’in bu kararı fazla yayılmadı. Duyanlar ise protesto hedefli eski adetlerini devam ettirdiler. 1 Nisan’da partiler düzenlediler. Öbürleri ise onları Nisan aptalları olarak nitelendirdiler.
25 Mart ile 1 Nisan ortasına denk gelen hafta boyunca yeni yılda onlara latifeler yapıldı. Şakacılar gizlice kağıt balıkları sırtlarına yapıştırırdı. Bu latifenin kurbanlarına Poisson d’Avril yahut Nisan Balığı ismi verildi ve bu gelenek, bugüne kadar 1 Nisan latifesi için Fransızca terim olmaya devam ediyor. Böylelikle gelenek doğdu.
Takvim değişikliği hipotezi, yüzeyde, 1 Nisan şakasının kökeni için mantıklı bir açıklama üzere görünüyor. Bununla birlikte, takvim ıslahatının tarihini daha detaylı olarak incelersek, hipotez daha az makul hale gelir.
Fransa Hükümdarı IX. Charles, yılbaşını 1 Nisan’dan 1 Ocak’a aldırınca 1 Nisan’ı yılın birinci günü olarak kabul etmeye devam edenlerle alay etmek gayesi ile yapılan latifeler, bir müddet sonra gelenek haline gelir. 1 Nisan’ı yılbaşı kabul edenlere ise Nisan Balığı denmeye başlanır.
1 Nisan’a “aptallar günü” ismini verdikleri bu günde herkese sürpriz ikramlar verdiler, gerçek olmayan haberler ürettiler. Yıllar sonra Ocak ayının yılın birinci ayı olmasına alışılınca, Fransızlar 1 Nisan gününü kültürlerinin bir modülü görerek devam ettirdiler. Oradan da bütün dünyaya bir latife günü olarak yayıldı.
