Bitkilerin, alglerin ve birtakım bakterilerin karbondioksit ve suyu, oksijen ve şekere dönüştürüp güç olarak kullanması sürecine fotosentez deniyor. Organizmalar bunu yaparken sudan elektron almak için güneş ışığını kullanıyor. Böylelikle karbondioksit moleküllerini azaltıyor.
Bu kimyasal tepkilerde elektronların farklı moleküller ortasında trans edilmesi için fotosistem 1 (PSI) ve fotosistem 2 (PSII) ismi verilen oluşumları gerektiriyor. Bu sistemler ışığı emen ve bitki yapraklarıyla alglere yeşil rengini veren klorofil isimli pigmenti içeriyor.
Independent Türkçe‘de yer alan habere nazaran, 22 Mart’ta Nature isimli hakemli bilimsel mecmuada yayımlanan araştırmada ultra süratli süreksiz absorpsiyon spektroskopisi diye bilinen yeni bir teknik kullanıldı. Fotosentezin, saniyenin katrilyonda birinde (0,000000000000001 saniye) nasıl işlediği birinci sefer incelendi.
KAZARA KEŞFETTİLER
Araştırma takımı aslında kimyasal süreçler sırasında elektronları yakalayan halka biçimindeki kinon denen moleküllerin fotosentezi nasıl etkilediğini görmek istiyordu. Lakin bunun yerine fotosistemlerden elektronların sanılandan çok daha evvel salınabildiği keşfedildi.
Önceki araştırmalarda PSI ve PSII’deki protein yapısının çok kalın olduğunu, bu durumun elektronların, gereksinim duyulan yere gönderilmeden evvel içlerinde tutulmasını sağladığı kaydedilmişti. Fakat yeni bulgular, protein yapısının daha sızıntılı olduğunu gösterdi. Elektronların, klorofil tarafından emildikten çabucak sonra fotosistemlerden kaçabildiği tespit edildi.
SONUÇLAR YENİ KAPILAR AÇACAK
Uzmanlar çalışmanın, ileride yapılacak araştırma ve biyoteknoloji uygulamalarında yeni kapılar açtığını söyledi. Fotosentezin “hacklenerek” elektronların daha erken evrelerde özgür bırakılabileceği, böylelikle sürecin çok daha verimli hale gelebileceği düşünülüyor.
Bulgular, yenilenebilir güç kaynaklarında güneş ışığına daha güçlü ya da laboratuvar ortamında çoğaltılabilen bitkilerin üretilmesini sağlayabilir.
“TAMAMEN YENİ BİR YOL BULDUK”
Araştırmanın müelliflerinden biyokimyager Jenny Zhang, “Yeni bir teknik kullanarak halihazırda bildiklerimizi doğrulayacağımızı düşündük. Bunun yerine büsbütün yeni bir yol bulduk. Fotosentezin karakutusunu biraz daha açtık” diye konuştu.
“ÇOK ŞAŞIRTICI”
Zhang kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Burada bulduğumuz yeni elektron transfer yolu çok şaşırtan.”
Makaleye imza atan isimlerden Tom Baikie ise “Yediğimiz her şeyde ve soluduğumuz havada bitkilere bel bağlıyoruz. Tahminen onların elektronlarını da kullanabiliriz” dedi.
