Hükümet, 14 Mayıs seçimlerini kazanmak için iktisatta tabir yerindeyse ‘amok koşu’su yapıyor. Ekonomik kıstaslar yerini siyasi amaçlara bıraktığı için kısa vadede ortaya çıkacak maliyetinden ve sonuçlarından (hiper enflasyon) bağımsız peş peşe paketler açıklanıyor. Vaatlerin arkası gerisi kesilmiyor.
Bu iklim, iktidarın rahat olmadığını, kaybetme kaygısının son devirde alınan kararlarda tesirli olduğunu gözler önüne seriyor. Bu net…
Ekonomik krizin, derin yoksullukla karşı karşıya bıraktığı bölümlerin iktidarı sorguladığı, sıkışan iktidarın fiyatlara yaptığı son dakika artırımlarıyla “iyimser bir hava” yaratıp, oy tabanını büyütmeye çalıştığı da tartışmasız bir gerçek.
Olan mı olması gereken mi?
Modern siyaset biliminin kurucularından Machiavelli, lisanımıza “Prens” ya da “Hükümdar” olarak çevrilen kitabında ustalıkla yönetme sanatı hakkında niyetlerini lisana getirir.
Hükümdara, “olması gerekene (ahlaki değerler-ilkeler)” değil “olan”a bakmasını önerir. Bunun, Türk siyasetindeki en veciz halini 9’uncu Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel’in şu kelamlarında görürüz: “Dün dündür, bugün bugündür.”
Daha açık deyişle bugünün şartları neyi gerektiriyorsa onu yapmak, o hususta karar alıp uygulamak. Bu tam manasıyla dar, çıkar odaklı politik realizmdir, yani Machiavellizmdir.
Asgari fiyat zammı
İktidar, Machiavellizmin gereklerini kusursuz biçimde yerine getiriyor. Çünkü, olana bakıyor (oy tabanını genişletmek için her türlü politik ve ekonomik kararı alabiliyor), ahlaki prensipleri içeren olması gerekeni daima öteliyor ya da ihmal ediyor.
Bu siyaset yapma biçiminin doğal bir sonucu olarak Ankara’da siyasi kulislerde, yeni bir bahis daha konuşuluyor. Taban fiyat artırımının öne çekilmesi…
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, taban fiyata temmuz ayında orta artırım yapılacağını açıkladı. Taban fiyat, ocak ayında 8 bin 500 lira olmuştu. 2022 yılında enflasyon, maksatların üzerinde çıktığı için taban fiyat Ocak ve Temmuz ayında iki kere güncellenmişti.
Hükümet, sürpriz bir atakla ve oy korkusuyla milyonlarca kişiyi ilgilendiren taban fiyata seçim öncesinde artırım yapabilir mi? Bu soruyu, bir uzmana, Kocaeli Üniversitesi Siyasal Bilgileri Fakültesi Çalışma İktisadı ve Sanayi Bağlantıları Kısmı öğretim üyesi Prof. Dr. Aziz Çelik’e sorduk.
Çelik, hükümet açısından “sıkışık” bir tablonun kelam konusu olduğunu, şu anda somut bir işaret olmasa da hükümetin oy getirebileceği niyetiyle her türlü sürpriz adımı atabileceğini söyledi.
Çelik, Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanlığı’nın, Taban Fiyat Tespit Komitesi’ni toplantıya çağırması durumunda taban fiyatın kısa müddette artırılabileceğine dikkat çekti.
Hükümetin, bu mevzuda emekli aylıkları kadar elinin rahat olmadığını kaydeden Çelik, “Hükümetin, işverenleri, patronlarını ikna etmesi gerekiyor. Zira bu işin taraflarından biri de iş çevreleri” diye konuştu.
Emekli artırımı gerçeği
Çelik, en düşük emekli aylığına ve emekli bayram ikramiyesine yapılan artırıma ait de şunları söyledi:
“En düşük emekli aylığına Temmuz ayında enflasyon artırımı, 7 bin 500 TL üzerinden yapılmayacak. Temmuzda, yeni bir alt hudut düzenlemesi olmazsa enflasyon farkı, emeklilerin kendi aylıkları üzerinden yapılacak. Örneğin, 4 bin 200 TL olan bir emekli bu fiyat üzerinden artırım alacak. Ortadaki farkı yeniden Hazine karşılayacak. Bu emekli temmuzda yeniden 7 bin 500 TL alacak. Bayram ikramiyesine yapılan artırım düşük kaldı. Bunun, taban fiyat kadar olması gerekiyordu.”
İktidarın, seçim öncesinde anket sonuçlarına bağlı olarak minimum fiyat dahil birçok mevzuda yeni adım atmasını bekleyebiliriz. Sürpriz kapısı sonuna dek açık…
