İkinci Dünya Savaşı’nın akabinde 4 Nisan 1949’da kurulan Kuzey Atlantik Muahedesi Teşkilatında (NATO) resmi prosedürlerin tamamlanmasının akabinde yeni üye Finlandiya’nın bayrağı, NATO karargahına çekilecek.
Rusya’nın 24 Şubat 2022’de Ukrayna’ya saldırısının akabinde Avrupa güvenlik mimarisinde değişim yaşandığı gerekçesiyle tarafsızlığını bırakarak NATO’ya üye olmaya karar veren Finlandiya hükümetinin İsveç ile yaptığı üyelik başvurusu, 30 müttefik ülkenin meclislerinden onay aldı.
Son olarak Macaristan ve Türkiye’de meclislerin iştirak protokollerine onay vermesiyle Finlandiya, İttifakın 31. üyesi olmak için son resmi prosedürler hariç gereken evreleri tamamladı. Böylelikle NATO, yeni yaşına açık kapı siyasetini sürdürerek girmiş oldu.
NATO’nun 9. genişlemesi
Açık kapı siyaseti izleyen NATO, 74 yılı geride bırakırken 9. sefer genişliyor. 1949’da 12 üyeyle kurulan İttifak, 31. üyeyi kabul etmeye hazırlanıyor. ABD, Belçika, İngiltere, Danimarka, Fransa, Hollanda, İtalya, İzlanda, Kanada, Lüksemburg, Norveç ve Portekiz’in imzalarıyla kurulan NATO’ya 1952’de Türkiye ve Yunanistan dahil oldu. Almanya 1955’te ve İspanya 1982’de NATO’ya katılırken 1999’daki genişlemede Çekya, Macaristan ve Polonya İttifaka girdi.
2004’teki genişlemede Bulgaristan, Estonya, Letonya, Litvanya, Romanya, Slovakya ve Slovenya dahil olurken 2009’da Arnavutluk ve Hırvatistan, 2017’de Karadağ, 2020’de Kuzey Makedonya, NATO üyeleri haline geldi. Son müttefik olarak Finlandiya’nın üyelik prosedürlerinin de kısa müddette tamamlanması ve bayrağının NATO karargahına çekilmesi bekleniyor.
10. husus temelinde açık kapı politikası
NATO, kuruluş muahedesinin 10. hususu temelinde açık kapı siyaseti izliyor. Buna nazaran İttifak, NATO muahedesinin unsurlarını ileri taşıyabilecek ve Kuzey Atlantik bölgesinin güvenliğine katkı sunacak durumda olan bir Avrupa ülkesine kapısını açabiliyor. NATO’nun genişlemesi yalnızca müttefiklerin tamamının onayıyla mümkün olabiliyor. NATO, üye olmak isteyen ülke dışında öteki tarafların İttifakın genişlemesine müdahil olmasına müsaade verilmeyeceğini vurguluyor.
NATO, genişleme sürecinin diğer hiçbir ülkeye tehdit oluşturmadığının altını çiziyor. Genişlemeyle istikrar ve işbirliğini desteklemenin, bütün ve özgür, barış ve demokrasi içinde birleşik bir Avrupa inşa etmenin amaçlandığı belirtiliyor.
İsveç dışında 3 ülkeye üyelik perspektifi verildi
NATO’ya 31. üye olarak katılmaya hazırlanan Finlandiya ile birlikte komşusu İsveç de Mayıs 2022’de üyelik başvurusu yapmıştı. Finlandiya’nın bilakis İsveç’e şimdi tüm müttefikler onay vermiş değil. İsveç’in de üyelik yolunun açılması için Türkiye ve Macaristan meclislerinin iştirak protokollerine onay vermesi gerekiyor.
Türkiye, PKK/YPG ve FETÖ üzere terör örgütleriyle gayrette İsveç’in son devirde adımlar attığını fakat bunların yetersiz olduğunu belirtiyor. Macar hükümetinde de İsveç’in Macaristan’da hukukun üstünlüğü ve demokrasi üzere mevzularla ilgili tavrı hakkında meşakkatler bulunduğu söz ediliyor.
Ukrayna’nın üyelik gündemi
İsveç dışında NATO üyeliği isteyen ülkeler de bulunuyor. Bunlardan Ukrayna, son bir yılda çok sık gündeme geldi. Ukrayna hükümeti, Rusya ile savaş başladığında NATO’ya en kısa müddette üye olma taleplerini lisana getirdi. NATO’nun 2008’deki Bükreş Tepesi’nde Ukrayna’nın yanı sıra Gürcistan’ın da gelecekte NATO üyesi olmasına karar verilmiş olsa da bu etapta iki ülkenin üyeliği uzak görünüyor.
