Google, ana sayfasında bugüne özel hazırladığı “Doodle”da, “Nüzhet Gökdoğan’ın 113. yaş gününü kutladı.
14 Ağustos Doodle’ı, Türkiye’nin birinci bayan gök bilimcilerinden biri olarak tanınan Türk astronom ve matematikçi Nüzhet Gökdoğan‘ı anıyor.” sözleri kullanıldı.
“Doodle”da gezegen ve kitap görsellerinin yanı sıra Gökdoğan’ın çizgi görseline yer verildi.
Doodle tıklandığında kullanıcılar, 14 Ağustos 1910’da İstanbul’da dünyaya gelen Prof. Dr. Nüzhet Gökdoğan ile ilgili bilgi ve haberlerin yer aldığı sayfaya yönlendiriliyor.
Prof. Dr. Nüzhet Gökdoğan kimdir?
Prof. Dr. Nüzhet Gökdoğan, 1910 yılında İstanbul’da doğdu. Babası Atatürk’ün silah arkadaşlarından tümgeneral Mehmet Zihni Toydemir, annesi Nebihe Hanım’dır. Yatılı olarak okuduğu Erenköy Kız Lisesi’nden 1928 yılında mezun olduktan sonra devlet bursu kazanarak matematik-fizik lisansı yapmak üzere Fransa’ya gönderildi. Lyon Kız Lisesi’nde Fransızca öğrendikten sonra Erkek Lisesi kısmına geçerek matematik yüklü bir tahsil gördü. 1932’de Lyon Üniversitesi’nde matematik lisansını tamamladı. 1933 yılında Paris Üniversitesi’nde fizik tahsili görmeye başladı ve Paris Gözlemevi’nde staj yaptı. Yıl sonu imtihanlarının akabinde yurda döndü.
NTV’nin haberinde nazaran Nüzhet Gökdoğan, İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi’nde Astronomi Enstitüsü’ne birinci Türk doçenti olarak atandı. Üniversite bahçesine gözlemevi kurulması çalışmalarına katıldı. 1936’da Yüksek Mühendis Mektebi’ne (İstanbul Teknik Üniversitesi) müderris muavini olarak atandı ve bu kurumun birinci bayan çalışanı oldu. 1946 yılına kadar matematik doçenti olarak misyonunu sürdürdü.
1937’de İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi’nde doktora tezini tamamladı. Bu tez, fakülte kayıtlarında “bir” numaralı tez olarak kayıtlıdır. Gökdoğan, Yüksek Mühendislik Mektebi’nde iken tanıştığı Mukbil Gökdoğan ile 1938’de evlendi. Bu evlilikten kızı Gönül (1941) ve oğlu Ömer Can (1946) dünyaya geldi.
1940 yılında doçent unvanını aldı. Tıpkı yıl William Marshall Smart’ın Spherical Astronomy isimli yapıtını Kürevî Astronomi ismiyle Türkçeye çevirdi. 1948 yılında profesör unvanın aldı.
Nüzhet Gökdoğan, ayrıyeten Türk Matematik Derneği’nin (1948), Türk Bayanlar Derneği’nin (1949) kurucuları ortasında yer aldı. Çeşitli periyotlarda Türk Bayanlar Derneği’nin başkanlığını yürüttü. 1954 yılında birkaç astronom ile birlikte kurduğu Türk Astronomi Derneğinin başkanlığını 20 yıl boyunca sürdürdü.
1951-1952 yıllarında Amerika Birleşik Devletleri’nin Michigan eyaletine gitti. Ann Arbos ve McMath Hulbert gözlemevlerinde ve Wilson Dağ Gözlemevi ile Palomar Dağı Gözlemevi’nin merkezinin bulunduğu Pasedena’da çalıştı.
Nüzhet Gökdoğan, 23 Haziran 1954’te İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi dekanlığına seçildi ve Türkiye’nin birinci bayan dekanı olarak iki yıl bu misyonu sürdürdü. 1958 yılından itibaren 22 yıl Astronomi Kürsüsü başkanlığı yaptı. Kısım Başkanlığı müddetince Fransa’da Meudon ve Birçok, İsviçre’de Basel, İtalya’da Asiago Rasathaneleri ile ortak araştırma programları geliştirdi. Aralık 1971’de Astronomi kürsüsünde Türk ve Balkan astronomların katıldığı “Keppler Sempozyumu”nu düzenledi.
1978’de ikinci defa dekan seçildi. Eylül ayında Silivri’de II. Ulusal Astronomi Kongresi’ni düzenledi. Bu Kongre, 1997’de kurulan Ulusal Gözlemevi fikrinin gündeme geldiği ve tartışılmaya başlandığı çok değerli bir toplantı oldu.
Nüzhet Gökdoğan, 1980’de dekanlık ve kısım başkanlığı vazifelerini sürdürmekte iken emekli oldu. Akademik ömrü boyunca 6 ders kitabı çevirdi; 3 ders kitabı yazdı; 13 bilimsel makalesi yayınlandı. TÜBİTAK Ulusal Gözlemevi’nin kurulmasında birinci adımların atılışında rol oynadı.
Nüzhet Gökdoğan, 24 Nisan 2003 tarihinde hayatını kaybetti. Cenazesi, Zincirlikuyu Mezarlığı’nda defnedildi.
