Paranın kalınlığı da yaklaşık yarım milim oynadı. 1 liranın gramajının değişmesi madeni paraların yüküne nazaran hassas bir halde ayarlanıp çalışan otomatları etkiledi. Metal para ile çalışan otomatların gramajı düşmüş 1 TL’leri para üstü olarak verdiği ve parayı tanımlayamadığı görüldü. 1 TL’nin yükünün değişmesi nedeniyle binlerce otomat tekrar ayarlandı.
Otomat üretim fabrikası müdürü Ali Kurtuluş Çelikol, “Bizim otomatlarımızın üzerine “çalışmıyor” diye yazı yazıyorlardı. Biz kendimiz parayı otomatlara tanımlamaya başladık” dedi.
Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürü Abdullah Yasir Şahin ise, “Bankaların bankamatiklerinde bu türlü bir meşakkat yok. Otomatlarla alakalı olarak ise aslında otomat üreticilerine de Merkez Bankası yeni paraları gönderiyor.
Diyor ki, “Bundan sonraki otomatlarınızı ve mevcut otomatlarınızı buna nazaran düzenleyin” diyor. Şayet bunlar düzenlememişse bu türlü kasvet yaşanabilir. Zira inceliğe ve yüke hassas metaller bunlar” diye konuştu.
Şahin, kimi otomat üreticilerinin şikayetleriyle ilgili ise “Otomatlarla alakalı olarak, parayı çıkartmaya karar verdiğimiz vakit Merkez Bankası ile birlikte çalışıyoruz. Üretmiş olduğumuz örnekleri Merkez Bankası’na gönderiyoruz, onlar da tüm bankalara gönderiyorlar. Bankaların bankamatiklerinde bu türlü bir problem yok. Otomatlarla alakalı olarak ise zati otomat üreticilerine de Merkez Bankası yeni paraları gönderiyor, “Bundan sonraki otomatlarınızı ve mevcut otomatlarınızı buna nazaran düzenleyin” diyor. Şayet bunlar düzenlememişse doğal olarak bu türlü kahır yaşanabilir zira inceliğe ve yüke hassas metaller bunlar” biçiminde konuştu.
“OTOMATLARIMIZIN ÜZERİNE “SAHTE PARA VERİYORLAR” DİYE YAZMIŞLAR”
Otomat üretim fabrikası müdürü Ali Kurtuluş Çelikol ise yaklaşık 1 buçuk aydır kasvet yaşadıklarını öne sürdü.
Gramaj değişikliğinin bildirilmediğini sav eden Çelikol, “Bilgi gelmediği için de biz bu paraları Darphane’den aldık, otomatlarımıza koyduk. Otomatlar para iadesi yapıyor lakin tekrar geri almıyor. Bundan ötürü halktan çok büyük reaksiyon aldık. “Sahte para mı veriyorsunuz?” diyorlardı. Yaklaşık 1 buçuk aydan beri bu meşakkat ile karşı karşıyayız.
Hatta otomatlarımızın üzerine “Bu otomatı kullanmayın düzmece para veriyor” diye yazmışlar. Biz bu otomatlarımızın olduğu yerdeki amirler ile konuştuk, durumun bu türlü olmadığını, Darphane’nin para bastığını belirttik” diye konuştu.
Bu ortada kimi otomatlarda yaşanan düşünce toplumsal medyada da paylaşıldı. Manzaralarda, yeni parayı algılayamayan otomatların çalışmadığı görülüyor.
MALİYETLERİ KURTARDIK İTİRAFI
Gramaj değişikliğiyle ilgili bilgi veren Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürü Abdullah Yasir Şahin, “Gramajı ile oynadık, içerisinde bulunan krom, nikel üzere madenlerin alaşımı ile oynadık. Yüzde 20 civarında paranın gramajını düşürdük. 1 TL, 8.2’den 6’lı sayılara indirmiş olduk. Gramajı düştü denilen olay bu. 1 buçuk milyar adet ile 950 milyon adet ortasında yıllık metal para üretiyoruz. Bizim bu üretmiş olduğumuz metal paralardan devletin son 2022 yılında 600 milyon TL bir kaybı kelam konusuydu. 1 milyar 250 milyon adet ürettiğimiz paradan ötürü onun alım gücüne nazaran, maliyetleri 600 milyon lira daha fazlaydı. Devletin bu kaybını önlemek amacıyla alaşımla ve içerisindeki madeni alaşımlarla oynayarak fiyatları olağana çektik. Şu an maliyetleri kurtardık aslında. Yapılmış olan süreç budur” dedi.
